هزار و یک دلیل قاچاق دارو را بدانید - بلاگ پو

به گزارش، قاچاق دارو موضوع پیچیده ای است که یک سرش جان بیماران است و سر دیگرش جیب قاچاقچیان. اما آیا مدیریت فراوری و توزیع دارو در کشور می تواند در ایجاد مافیا در بازار دارو مؤثر باشد؟ ارز 4 هزار و 200 تومانی به چه میزان باعث اختلال در بازار دارو شده است؟ تمام این سؤال ها و حتی گسترده تر از این موضوعات را در مصاحبه با فرامرز اختراعی رئیس هیئت مدیره سندیکای مواد مؤثره دارویی آنالیز نموده ایم و به چرایی تأثیر تحریم بر کمبود و قاچاق دارو پرداخته ایم.

متأسفانه دارو های بیماران خاص و صعب العلاج به دلیل سیاست های غلطی که در مدیریت سابق سازمان غذا و دارو رخ داد ازنظر کمیت و قیمت به شدت از استاندار های بین المللی عدول نموده است. اختراعی با بیان این موضوع شرح می دهد: مصارف این دارو ها در کشور ما بسیار بسیار بالاتر از نرخ جهانی است. به طوری که نسبت این دارو ها به کل دارو ها در آخرین آماری که در سال 1395 توسط سازمان غذا و دارو منتشر شده بیش از 34.5 درصد از کل بودجه دارویی کشور است.

درحالی که در کشور های پیشرفته این عدد به طور میانگین 3 تا 4 درصد است و در بدترین حالت در تعدادی از کشور های اروپایی به 5 تا 6 درصد می رسد. حتی در آمریکا که این آمار درگذشته 11 درصد بود به شدت کاهش پیدا نموده و اکنون به 6 درصد رسیده و کاهش این نرخ ادامه دارد. اما متأسفانه در کشور ایران برآورد می گردد که بعد از سال 1395 افزایش هم داشته و به حدود 40 درصد هم رسیده باشد. این در حالی است که تعداد بیماران خاص و صعب العلاج ما بسیار پایین است و حدود 400 هزار نفر جمعیت دارند و در مقایسه با کل دارو هایی که جمعیت 80 میلیونی کشور را در برمی گیرد این نسبت بسیار خطرناک و هزینه ساز است.

یکی از موضوعاتی که به قاچاق و فروش غیرقانونی دارو در کشور دامن می زند تجویز های غیرقانونی پزشکان است که اختراعی درباره اش شرح می دهد: بسیاری از دارو های پرهزینه بیماران خاص و صعب العلاج به محض اینکه توسط کمپانی های فراملیتی کشف می گردد وارد فهرست دارویی ایران می گردد. به عبارتی، سیاست گذاری داروی ایران بر اساس سیاست گذاری های بنگاه محور اعمال می گردد و نه درمان محور.

این گونه می گردد که تأمین احتیاج دارویی کشور مطابق درآمد بنگاه های واردنماینده یا فراورینماینده شکل می گیرد. ما قانونی داریم که در آن تجویز دارویی که خارج از فهرست دارویی باشد ممنوع است. اما متأسفانه شرکت های متخلف، پزشکان را تشویق به تجویز دارو های خارج از فهرست می نمایند که دردسر های بسیاری ایجاد می گردد. وقتی پزشک تجویز می نماید و بیمار برای تهیه دارو به مراکز مجاز مراجعه می نماید به دلیل اینکه این دارو در فهرست دارو های ایران نیست پس مجبور به تهیه دارو به شکل قاچاق می گردد. مسلماً این گونه دارو ها که به وسیله منابع غیرقانونی وارد شده هزار گرفتاری به وجود می آورد.

اختراعی با بیان اینکه اثربخشی اغلب این دارو ها در اضافه کردن عمر بیمار بسیار ناچیز است می گوید: دارویی در بازار وجود دارد که هر دوز آن 50 میلیون تومان قیمت دارد؛ دارویی که ممکن است حتی چند ماه هم به عمر بیمار اضافه نکند. حالا جدا از عوارض جانبی این نوع داروها، هم بیمار و هم خانواده بیماران را دچار بحران های مالی و روحی و روانی می نماید. این همه گرفتاری و ایجاد مسائل مختلف تنها به خاطر تجویز دارویی است که تجویزش غیرمنطقی و غیرقانونی است. البته تعداد کمی از دارو ها هم با اثربخشی کم هستند که به دلیل گرانی شان وارد این فهرست شده اند.

رئیس هیئت مدیره سندیکای مواد مؤثره دارویی یکی از عوامل مسائل دارویی کشور را ضعف در تشخیص درست و در فرایند صحیح درمانی دارویی قرار دادن بیمار می داند و می گوید: ما مطالعاتی را اخیراً روی بیماران ام اس انجام داده ایم. متخصصان به این نتیجه رسیده اند که با پدیده تشخیص مازاد روبه رو هستیم. این نتیجه به این معناست که تعداد بیماران ام اسی که در حال درمان هستند از تعداد واقعی بیماران تا حدود 2 برابر بیشتر است. این موضوع کاملاً نشان دهنده این است که در روش های درمانی و کمیسیون های پزشکی که تشخیص صحیح بدهند و بیمار را در فرایند درمانی درست دارویی قرار دهند ضعف وجود دارد که شاید اساساً بیماران دچار آن بیماری نباشند. تنها دلیل این است که منافع بنگاه های مالی ایجاب می نماید که با تبلیغات غیرقانونی و سایر روش های غیراخلاقی باعث فروش داروی مازاد شوند. ریشه واقعی بسیاری از این کمبود ها و بیماری های صعب العلاج تقلب است که باید درمان گردد.

ارز 4 هزار و 200 تومانی و نحوه واردات دارو های مورد احتیاج هم در بی ثباتی بازار دارو مؤثر بوده است؛ موضوعی که اختراعی به آن اشاره می نماید و با تأکید بر اهمیت توجه به اقتصاد دارویی می افزاید: اگر نسبت به اقتصاد دارو دقت نداشته باشیم اتفاقات ناخوشایندی رقم می خورد.

با وجود کار های مثبتی که برای خودکفایی دارو در کشور صورت گرفته باز هم دچار مسائل فراوانی هستیم؛ مسائل و گرفتاری هایی که برای درمانش باید زمان زیادی صرف کنیم. مسئله دیگر، قاچاق دارو های عمومی و مصرفی مردم به کشور های دیگر است. برای تهیه و فراوری این دارو ها ارز حمایتی 4 هزار و 200 تومانی پرداخت شده و، چون دارو نسبت به کشور های همسایه ارزان تر است قاچاق می گردد.

اما برای دارو های بیماران خاص ماجرا متفاوت است. اول به این دلیل که این دارو ها توسط کمپانی های واردنماینده عمدتاً بالاتر از نرخ واقعی عرضه می گردد این دارو ها در کشور های همسایه ارزان تر است. اما باز هم بعضی از این دارو ها با اینکه در داخل فراوری شده است به دلیل رانت بعضی از فراورینماینده ها باعث شده که قیمت گذاری آن دارو ها 70 درصد قیمت معادل خارجی باشد. مسلماً زمانی که برند های اصلی دارو با قیمت بالاتر از قیمت جهانی در بازار باشد، فراورینماینده ها و واردنماینده های داخلی هم داروهایشان را بالاتر از قیمت های جهانی در کشور به فروش می رسانند. پس برای قاچاقچی صرف می نماید که دارو های خاص را از کشور های همسایه وارد کشور کند. این پدیده به دلیل نبود عدالت در قیمت گذاری است.

منبع: فارس

ایپتن

مجله توسعه دهنده