و ناگهان پرِ پروازِ پروانه خوش پایکوبیِ تهران را چیدند - بلاگ پو

نخستین باری که زمزمه تعطیلی جمعه بازار پروانه تهران به گوش رسید، خبری از کرونا نبود، قرار بر این بود که جمعه بازار پروانه از لحاظ حریق مقاوم سازی گردد تا اتفاق تلخ پلاسکو این بار در این پارکینگ تکرار نگردد. کمتر از یک ماه پس از این زمزمه ها، اما شیوع کرونا به مدت چهار ماه این جمعه بازار را تعطیل کرد تا حالا که خبر انتقال جمعه بازار پروانه به پارک شهر به عنوان آخرین راه حل عملی برای آغاز به کار مجدد این جمعه بازار مطرح می گردد.

این پیشنهاد در حالی مطرح می گردد که برخلاف صحبت های بهمن ماه سال گذشته، تا به امروز خبری موثق از آغاز ایمن سازی این ساختمان منتشر نشده است و حالا به نظر می رسد که پارک شهر به عنوان نقطه ای قطعی برای کوچ کسبه پارکینگ پروانه در نظر گرفته شده است.

تصمیمی که چندان با حمایت کسبه پارکینگ همراه نیست، دو فروشنده پارکینگ پروانه می گویند که این تصمیم، در نهایت به ضعیف و منحل شدن جمعه بازار پروانه منتهی خواهد شد، به رغم تمام مسائلی که دستفروشی در فضای باز دارد، جمعه بازار پروانه طی این سال ها بدون تبلیغات و سرمایه گذاری خاصی از سوی دولت، توانسته بود سازمان دهی فضایی و قوانین خود را داشته باشد، در تمام کشور شناخته شده باشد و بدون دخالت و برنامه ریزی نهاد های متولی، از جمله معاونت صنایع دستی، با استقبال بسیار زیاد مشتریان همراه باشد.

امری که به دست آوردن مجدد آن نیاز به زمان دارد. یکی از این دستفروشان می گوید: انتقال پاساژ یعنی انتها کار آن. هیچ نقطه دیگری در شهر نمی تواند ظرفیت های این محل را داشته باشد؛ حتی اگر این پارکینگ را با پارکینگ مجهز و بهتری در ولیعصر تهران نیز دایر کنند، باز اوضاع به روال سابق باز نمی گردد، هویت پارکینگ پروانه به محل و سابقه کارش بود.

داستان یک انتقال

26 خرداد بود که شهردار منطقه 12 در جلسه ای با حضور جمعی از مسوولان شهرداری با کسبه جمعه بازار پاساژ پروانه میخ آخر را به تابوی نیمه جان پارکینگ پروانه کوبید، در این جلسه به صراحت اعلام شد که قرار است پارکینگ پروانه به پارک شهر منتقل گردد. علی محمد سعادتی، شهردار منطقه 12 در این جلسه اشاره کرده بود که آخرین قرارداد حقوقی پاساژ پروانه، قراردادی سه ساله بود و بهمن سال 1398 این قرارداد به انتها رسیده است.

طی این مدت نیز تلاش شده بود اقداماتی برای ایمن سازی این ساختمان در برابر آتش سوزی انجام گردد، اما به گفته شهردار منطقه 12، تا به امروز 27 اخطار در زمینه آتش سوزی به این پاساژ ابلاغ شده است و خبری از ایمن سازی نبود. به گفته محمد ندرلو، معاون خدمات شهری شهرداری منطقه 12، پارکینگ پروانه پذیرای حدود هزار و 100 غرفه بود و نزدیک به 2 هزار نفر در این مجتمع مشغول به کار بودند و هر هفته 21 هزار بازدیدکننده به پاساژ پروانه می رفتند.

به گفته معاون خدمات شهری شهرداری منطقه 12، مجموعه پاساژ پروانه سیستم کشف اعلام و اطفای اتوماتیک حریق ندارد و حتی راستا های فرار اضطراری به میزان کافی در این پاساژ تعبیه نشده است. جایگزینی فضایی برای فعالیت مجدد کسبه جمعه بازار پروانه به عنوان دغدغه ای برای معاونت خدمات شهرداری منطقه 12 در این جلسه عنوان شد و پاسخ به این دغدغه، مکان یابی برای پیدا کردن محل جدید بود.

انتقال دستفروشان پاساژ پروانه به پارک شهر در صورتی رخ می دهد که شهردار منطقه دوازده پیش از این گفته بود که مقاوم سازی و ایمن سازی در برابر حریق پاساژ پروانه پس از انتها بحران کرونا ادامه خواهد یافت. شهردار منطقه دوازده در آخرین روز های فروردین سال جاری گفته بود که بعد از انتها محدودیت های وضع شده بر فعالیت کسب وکار ها در دوران شیوع کرونا، جمعه بازار در موقعیت جدید مستقر خواهد شد. با این حال پاساژ ها و بازار های مسقف کشور از روز اول اردیبهشت مجوز ادامه کار پیدا کردند، اما حالا با گذشت بیش از دو ماه از آغاز کار پاساژ های مسقف، شرایط ادامه فعالیت دستفروشان پارکینگ پروانه مبهم و نامعین است.

با این حال شرایط مبهم فعالیت دستفروشان در پاساژ پروانه نه لزوما به شیوع کرونا، بلکه به بهمن ماه سال گذشته باز می گردد که انتشار خبر تعطیلی بازار پروانه در فضای مجازی با موجی از اعتراض ها و شایعات همراه شد. پیش از ورود کرونا به کشور، شهردار منطقه دوازده اعلام کرده بود که باتوجه به حجم مراجعه به پاساژ پروانه و پارکینگ آن، در صورت بروز حادثه اثرات مخاطرات آن کمتر از حادثه پلاسکو نخواهد بود. سعادتی تاکید کرده بود که بعد از انتها مهلت قرارداد بهره بردار در بهمن ماه، قرار است کار مقاوم سازی پاساژ به سرعت به جریان بیفتد.

در این زمان، اما شایعه ای در فضای مجازی منتشر می شد که شهرداری در توافق با بنیاد مستضعفان، پاساژ پروانه به عنوان پارکینگ ساختمان پلاسکو مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این شایعه به تایید منوچهر خواجه دلوئی، معاون توسعه ساختمان و انرژی بنیاد مستضعفان نیز رسیده بود. گرچه دلوئی تاکید کرده بود که شایعات مطرح شده نسبت به خرید این پارکینگ و تملک آن توسط بنیاد مستضعفان به هیچ وجه صحت ندارد.

بااین حال او گفته بود: در توافق اخیر شهرداری تهران با بنیاد مستضعفان، مقرر شد پارکینگ پروانه به عنوان پارکینگ ساختمان پلاسکو جدید مورد بهره برداری قرار بگیرد و بنیاد مستضعفان نیز قرار است تنها نسبت به مقاوم سازی این پارکینگ و مکانیزاسیون آن اقدام کند. به گفته معاون توسعه ساختمان و انرژی بنیاد مستضعفان، قرار بر این بود که کسب وکار در جمعه بازار پارکینگ پروانه به هیچ عنوان به دلیل عملیات مقاوم سازی تعطیل نگردد. حالا بیش از چهار ماه از این خبر می گذرد، نه خبری رسمی از آغاز عملیات مقاوم سازی در این پاساژ منتشر شده است، نه در پاساژ پروانه به روی بازدیدکنندگان و کسبه باز شده و نه کسبه در محل جدیدی مستقر شده اند.

خداحافظ پروانه

دانشجوی ارشد دانشگاه هنر تهران است، گرافیک خوانده، اما گلدان های سفالی می سازد و حالا به برکت پاساژ پروانه انقدر مشتری عمده دارد که بتواند ضربه های مالی کرونا را نیز به سلامت پشت سر بگذارد. حامد 27 سال دارد و کار خود را از جمعه بازار پروانه آغاز کرد؛ مقصدی کاملا شناخته شده برای دانشجویان گرافیک، نقاشی، صنایع دستی و طراحی صنعتی، دانشجویانی که خرج زندگی شان به روز های جمعه و طبقه سوم و چهارم پاساژ پروانه وابسته بود، پاساژی که برای دانشجویان هنر به عنوان راهی برای استقلال و اشتغال شناخته می شد.

حامد نیز در دوران دانشجویی توانست بدون داشتن سرمایه مالی چندانی، از همان بساط کوچکش در رمپ طبقه دوم کار کند و حالا طی سه سال روی پا های خودش بایستد. حالا کسب و کار حامد آنچنان به بودن یا نبودن جمعه بازار وابسته نیست، او مشتری های عمده خود را طی این سال ها از جمعه بازار پیدا کرده است. مشتریانی که از بندرعباس، کرمان و حتی سیستان و بلوچستان برای خرید عمده به جمعه بازار می آمدند، می دانستند که جنس دست اول می خرند. حامد می گوید که رقابت بالا در جمعه بازار باعث می شد تا همه سعی کنند خلاقیت بیشتری نشان دهند، جنس واسطه نفروشند.

حالا نیز مشتریان جمعه بازار به گفته حامد به اندازه کسبه این پارکینگ نگران هستند: جمعه بازار پروانه در واقع جمعه بازار صنایع دستی بود. مشتری ها می دانستند که جنسشان را ارزان تر از اینجا پیدا نمی کنند و البته نوع کالایی که اینجا فروش می رفت مثل سایر راسته های دستفروشی نبود، اینجا کالای دست ساز و هنری به فروش می رفت. طبقه سوم و چهارم عملا متعلق به دانشجویان و هنرمندان بود، چنین ظرفیتی را چگونه دوباره می توانند در جایی دیگر پیاده و اجرا کنند؟ حامد می گوید که پارک شهر نمی تواند جای پارکینگ پروانه را بگیرد، به زعم او، دستفروشان پارکینگ پروانه دقیقا جای خود را در ساختار چهار طبقه می شناختند و به نوعی سرقفلی داشتند، اولویت بندی ها معین بود، مشتری ها در بدو ورود می دانستند به کدام طبقه و کدام غرفه باید بروند، مسائل کم نبود، اما این سازوکار سر و شکل معینی داشت و حالا با انتقال دو هزار نفر به محل دیگر، چگونه می توان همین سازوکار را پیاده کرد، حامد اضافه می کند: البته اگر تمام این دو هزار نفر راضی شوند که اجناس شان را زیر نور آفتاب و باران بچینند.

احمد، دستفروش دیگری است که پانزده سال صرفا با فروش جمعه های خود چرخ یک زندگی را چرخانده است، خرج درمان کودک بیمار خود را داده است و حالا دختر دانشجویی دارد که برای تحصیل تکیه به پدر کرده است. در این چهار ماه احمد حتی نتوانسته است یک قاب عکس به قیمت بفروشد، بخشی از خرید های عمده خود را زیرقیمت به آتلیه های عکاسی فروخت، بخش دیگری در انبار به آینه دق او تبدیل شده است و بخش کوچکی را در مغازه ای در اسلامشهر برای فروش گذاشته است، اما هیچ جا نمی تواند درآمد پاساژ پروانه را برای او زنده کند: بعد از کرونا توان خرید در اسلامشهر کمتر شده است، کسی پولی برای خرید قاب عکس ندارد.

در پارکینگ پروانه، اما از همه شهر ها و حتی کشور های دیگر می آمدند، برای خرید می آمدند و درآمد آنجا قابل قیاس با مغازه، حتی مغازه ای در خیابان اصلی نبود. اردیبهشت ماه سال جاری بود که طرحی به نام طرح سامان دهی دستفروشان پایتخت مطرح شد. طی اعلام خبر اجرای این طرح، سید علی مفاخریان، مدیرعامل سامان دهی مشاغل شهر تهران تعداد دستفروشان تهران را حدود 9 هزار و 300 نفر اعلام نمود. با توجه به اینکه این آمار متکی بر شناسایی دستفروشان در سامانه سامان بازار است.

سامانه ای که به طراحی شهرداری تهران برای مراجعه دستفروشان و ثبت اطلاعات خود طراحی شده است تا دستفروشان پس از ثبت نام در این سامانه بتوانند پس از احراز هویت، نزدیک ترین بازار روز اطراف محل سکونت خود را برای کسب وکار انتخاب بکنند. طراحی این سامانه در صورتی شکل گرفته است که دستفروشی هنوز در ادبیات قانونی شهرداری جایی ندار و به رسمیت شناخته نمی گردد، فعالیت دستفروشی در ادبیات رسمی شهرداری، با سد معبر و فعالیت زیرزمینی طرح می گردد و به استناد دو بند ماده 55 قانون شهرداری ها، دستفروشی عملی غیرقانونی است.

در حالتی که دستفروشی به رسمیت شناخته نمی گردد، حالا حدود دوهزار کسبه پارکینگ پروانه که طبق آمار مدیرعامل سامان دهی مشاغل شهر تهران یک چهارم کل دستفروشان کشور را تشکیل می دهند، در سایه آینده مبهمی قرار گرفته اند. پارکینگ پروانه طی این سال ها توانسته بود کاملا خودجوش به نقطه دیدنی تهران تبدیل گردد، یک بار مراجعه به این جمعه بازار نشان از حضور گردشگران خارجی و ملی می داد، این در حالی است که تمام تلاش های معاونت صنایع دستی برای ترتیب بازارچه صنایع دستی تا به امروز با چنین استقبال و ازدحامی مواجهه نشده است و انتقال این مرکز، می تواند در آینده جمعه بازار پروانه را به یک خاطره تبدیل کند، مثل خیل خانه های تاریخی تهران که یکی یکی از کوچه ها و خیابان ها حذف می شوند و جز در خاطره جمعی نمی مانند.

منبع: روزنامه اعتماد

abanhome.com: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای گردشگری و تجاری و آموزشی | مجری مستقیم و کارگزار سفرهای بین المللی خارجی