از کجا بفهمیم سردردمان ناشی از تومور مغزی است؟ - بلاگ پو

نباید فراموش کنید که بیشتر سر درد ها ناشی از تومور مغزی نیستند. بیشتر تومور های مغزی در واقع از جای دیگری از بدن آغاز شده و به مغز می رسند که به آن ها تومور های مغزی متاستاتیک می گویند. توموری که در مغز شکل می گیرد، تومور مغزی اولیه نامیده می گردد؛ بنابراین بیشتر سر درد ها نگران نماینده نیستند، اما اگر تومور مغزی وجود داشته باشد، سر درد، معمول ترین علامت است.

فهمیدن تفاوت میان یک سر درد معمولی و سر درد ناشی از تومور مغزی می تواند تا حدودی ذهن تان را آرام کند. اما اگر نگران هستید یا سر درد هایی دارید که همراه با دیگر علائم اند باید به پزشک مراجعه کنید. در خیلی از موارد، وجود علائم دیگر به شما و پزشک تان یاری می کند میزان جدی بودن عارضه را معین کنید.

علائم سر درد های ناشی از تومور مغزی

یک تومور مغزی در مراحل اولیه خود ممکن است علائم قابل توجهی نداشته باشد و تنها زمانی که تومور رشد نموده و آنقدر بزرگ می گردد که به مغز یا عصب های مغز فشار وارد می کند، سر درد ها آغاز می شوند. ویژگی های یک سر درد ناشی از تومور مغزی با سر درد های تنشی یا میگرنی از جهات قابل توجهی متفاوت است. مثلا مکررا با سر درد از خواب بیدار شدن می تواند علامت تومور مغزی باشد. اما یادتان باشد عوارض دیگری مانند آپنه انسدادی خواب یا خماری ناشی از الکل نیز می توانند سبب سر درد های صبحگاهی شوند.

اما اگر متوجه تغییری در الگوی سر دردهای تان شدید یا شدت سر دردهای تان فرق کرد باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. همینطور اگر کسی هستید که معمولا سر درد دارید، اما سر دردهای تان بیشتر و شدیدتر شده اند باز هم باید به پزشک مراجعه کنید. دیگر علائم مرتبط با تومور مغزی شامل موارد زیر می شوند:

• سر درد هایی که شب ها از خواب بیدارتان می نمایند
• سر دردی که با تغییر وضعیت بدن تغییر می کند
• سر دردی که به دارو های مسکن معمول مانند آسپرین و استامینوفن و ایبوپروفن جواب نمی دهد
• سر درد هایی که چند روز یا چند هفته طول می کشند

سر درد های ناشی از تومور مغزی به علت اینکه شدید هستند گاهی با میگرن اشتباه گرفته می شوند. اما حمله میگرن می تواند حالت تهوع و حساسیت شدید به نور ایجاد کند در حالی که سر درد های تومور مغزی معمولا با علائم دیگری همراهند.

علائمی که با سر درد های ناشی از تومور مغزی همراهند

اگر سر درد، تنها علامتی است که دارید احتمال اینکه تومور مغزی داشته باشید بسیار کم است، اما اگر سر دردتان با علائم دیگری همراه باشد، احتمال وجود تومور مغزی قوی تر مطرح می گردد:

• کاهش وزن بی دلیل
• دو بینی، تاری دید یا از دست دادن بینایی
• احساس فشار زیاد در پشت سر
• سرگیجه و از دست دادن تعادل
• تشنج
• از دست دادن ناگهانی قدرت تکلم
• از دست دادن شنوایی
• ضعف یا بی حسی که تدریجا در یک سمت بدن بدتر می گردد
• نوسانات خلقی ناگهانی و عصبی شدن

بعضی از این علائم ممکن است نشانگر سکته مغزی باشند که ربطی به تومور مغزی ندارد. سکته مغزی نتیجه اختلال در جریان خون به سمت مغز یا مسئله ای در یکی از رگ های خونی مغز است. اما اینکه آیا علائم مربوط به سکته مغزی اند یا تومور، باید در صورت شدت عارضه، از سر درد خفیف به علامتی دیگر، با پزشک مشورت کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر سرطان در قسمت دیگری از بدن تان تشخیص داده شده و سر درد های شدید آغاز شده اند، به پزشک تان بگویید. سرطان ممکن است به مغزتان رسیده باشد، بنابراین تمام علائم خود را با جزئیات با پزشک تان در میان بگذارید. ویژگی های سر دردتان به پزشک شما یاری می کند برنامه درمانی مناسب در پیش گرفته گردد. اگر سابقه هیچ سرطانی را ندارید و سر دردتان چند روز یا چند هفته ادامه دار شد و با دارو تسکین نیافت، به پزشک مراجعه کنید.

سر دردی که به مرور بدتر می گردد و پاسخی به درمان های رایج نمی دهد باید ارزیابی گردد. کاهش وزن، کرختی عضلات و تغییر در حس های بینایی یا شنوایی که همراه با سر درد هستند باید فورا آنالیز شوند.

درمان تومور مغزی

درمان مناسب برای تومور مغزی بستگی به اندازه تومور و محل آن و البته نوع آن دارد: بیش از 120 نوع تومور مغزی و تومور سیستم عصبی وجود دارد. این نوع تومور ها از جهت سرطانی بودن یا خوش خیم بودن، منشاء سلول ها، میزان تهاجمی بودن سلول ها و خیلی از معیار های دیگر با هم متفاوت اند. اگر تشخیص سرطان مغز داده گردد سن شما و وضعیت عمومی سلامت تان نیز در معین روند درمان موثر است. درمان ها برای تومور های مغزی شامل موارد زیر می شوند:

عمل جراحی برای برداشتن تومور. پیشرفت های جدید در تکنولوژی و تکنیک های جراحی به جراحان این اجازه را می دهند که به وسیله برش های کوچک و ابزار های خاص به مغز دسترسی پیدا نمایند و احتیاجی به برش های بزرگ که احتیاج به زمان زیادی برای التیام دارند نیست.

رادیو تراپی، که در آن از اشعه های X یا سایر فرم های تابش برای نابود کردن سلول های سرطانی و کوچک کردن تومور استفاده می گردد.

شیمی درمانی، که به خصوص برای تومور های مغزی چالش برانگیز است. زیرا یک سد خونی در مغز وجود دارد که از بافت مغز در برابر جریان خون محافظت می کند. محققان در حال تحقیق روی دارو های شیمی درمانی هستند که می توانند به خوبی از سد خونی مغز عبور نموده به طور موثر، تومور را نابود نمایند.

انواع تومور های مغزی و علائم خاص آن ها

مننژیوما

تقریبا یک سوم تومور های اولیه مغزی مننژیوما هستند. این تومور ها از بافت پوششی مغز و نخاع رشد می نمایند و بر این نواحی فشار می آورند. مننژیوما در بچه ها نادر بوده و بیشتر در زنان بالای 60 سال شایع است. علائم مننژیوما شامل موارد زیر می گردد:

• سر درد
• ضعف در دست ها و پا ها
• تشنج
• تغییر در شخصیت
• مسائل بینایی

گلیوبلاستوما

گلیوبلاستوما تومور سرطانی است که می تواند رشد سریعی داشته باشد و احتیاج به درمان فوری و شدید دارد. پزشکان بسته به اینکه تومور تا چه اندازه دارای سلول های غیرعادی است، آن را درجه بندی می نمایند. تومور های درجه اول، کم شدت ترین بدخیمی را دارند و تومور های درجه چهار، پُرشدت ترین بدخیمی را. گلیوبلاستوما جزو تومور های درجه 4 است.

گلیوبلاستوما به مغز فشار وارد می کند و علائم زیر را دارد:

• حالت تهوع و استفراغ
• سر درد که صبح ها شدیدتر می گردد
• ضعف در بدن مثلا در دست ها و پا ها و یا صورت
• مشکل در حفظ تعادل
• مشکل در حافظه
• تشنج

آستروسیتوما

آستروسیتوما تومور مغزی است که از سلول هایی به نام آستروسیت ها که بافت مغز را تشکیل می دهند رشد می کند. تومور های آستروسیتوما از یک تا چهار درجه بندی می شوند و تومور های درجه اول، رشد آهسته تری نسبت به تومور های درجه چهار دارند. بعضی از علائم اولیه تومور های آستروسیتوما شامل موارد زیر می شوند:

• سر درد
• از دست دادن حافظه
• تشنج
• تغییر در رفتار

کرانیوفرانژیوما

تومور کرانیوفرانژیوما توموری خوش خیم است که نزدیک به غده هیپوفیز رشد می کند و بیشتر در بچه ها شایع است. مدلوبلاستوما و اپندیموما نیز از تومور های متداول مغزی در میان بچه ها هستند.

تومور بر غده هیپوفیز و مجرای بینایی فشار وارد می کند و علائم زیر را دارد:

• تاخیر در رشد
• چاقی
• مسائل بینایی به دلیل تورم عصب بینایی
• مسائل هورمونی

تومور های هیپوفیز

تومور های هیپوفیز در غده هیپوفیز شکل می گیرند و بر سطح هورمون های هیپوفیز اثر می گذارند. تومور های هیپوفیز در زنان شایع تر بوده و 9 تا 12 درصد از تومور های اولیه مغزی را شامل می شوند. این تومور ها رشد آهسته ای دارند، اما انواع بزرگ تر آن می توانند به اطراف مغز فشار وارد نمایند. تومور های هیپوفیز می توانند هورمون های هیپوفیزی ترشح نموده و سبب علائم بیشتری شوند. تومور هایی که در غده هیپوفیز تشکیل می شوند تقریبا همواره خوش خیم هستند.

علائم تومور های هیپوفیز شامل علائم زیر می شوند:

• سر درد
• مسائل بینایی
• تغییرات رفتاری
• تغییرات در سطح هورمون ها

تومور های متاستاتیک

تومور های مغزی متاستاتیک یا تومور های ثانوی مغزی در سایر قسمت های بدن که سرطان وجود دارد شکل می گیرند و به وسیله جریان خون به مغز می رسند. تومور های متاستاتیک مغزی علائمی مشابه تورمو های اولیه مغزی دارند:

• سر درد
• تشنج
• از دست دادن حافظه کوتاه مدت
• تغییرات در رفتار یا شخصیت
• ضعف در یک سمت بدن
• مشکل در حفظ تعادل

تومور مغزی، میگرن و یا چیزی دیگر؟!

علائم تومور های مغزی می توانند مشابه علائم بیماری های دیگری نیز باشند مانند سر درد های ناشی از ام اس. بیشتر سر درد ها نشاندهنده وجود تومور مغزی نیستند و تنها سر درد داشتن نمی تواند نگران نماینده باشد.

اما علائمی که یک سر درد می تواند ناشی از تومور مغزی باشد شامل موارد زیر می شوند:

• سر درد های مداوم، خصوصا اگر فرد سابقه سر درد های شدید نداشته باشد
• سر درد هایی که به مرور زمان شدت می گیرند
• سر درد هایی که صبح ها بدتر می شوند
• سر درد هایی که فرد را از خواب بیدار می نمایند

اگر فرد مکررا دچار سر درد های شدید گردد ممکن است میگرن، سر درد تنشی یا خوشه ای داشته باشد. این نوع سر درد ها نیز می توانند احساس تهوع ایجاد نمایند. علائم میگرن می تواند در طیف خفیف تا شدید قرار بگیرد:

• تهوع که با انجام فعالیت تشدید می گردد
• احساس ضربان در یک سمت سر
• افزایش حساسیت نسبت به نور و صدا
• درد در صورت

یک سر درد میگرنی می تواند از چند ساعت تا چند روز و حتی تا چند هفته طول بکشد. سر درد های تنشی نیز معمولا در طیف خفیف تا متوسط قرار می گیرند و علائم زیر را دارند:

• سر درد هایی که آرام آرام بروز می نمایند
• درد مبهم در دو سمت سر
• دردی که می تواند تا گردن هم پخش گردد

سر درد های خوشه ای نیز سبب درد شدید شده و ناگهانی بروز می نمایند. این اپیزود ها می توانند یک ساعت تا 3 ساعت طول بکشند و علائم شان شامل موارد زیر می گردد:

• درد در یک سمت سر
• درد ناگهانی در اطراف چشم ها
• تورم یا افتادگی چشم
• احساس بیقراری یا آشفتگی
• آبریزی چشم ها و گرفتگی بینی
• قرمزی چشم ها

ام اس بیماری ای است که سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند علائمی مشابه علاسم تومور مغزی داشته باشد. بعضی از معمول ترین علائم ام اس:

• مشکل در تعادل
• احساس خستگی
• نوسانات خلقی
• افسردگی
• کرختی و گزگز در صورت، دست ها و پا ها
• ضعف در بدن
• مشکل در بینایی

علائم کمتر معمول در بیماری ام اس نیز شامل تشنج، مشکل در تکلم و از دست دادن شنوایی می شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

افرادی که علائم زیر را دارند باید به پزشک مراجعه نمایند:

• تشنج
• ضعف، بی حسی یا گزگز در یک سمت بدن
• مشکل بی دلیل در بینایی
• مشکل در ارتباط برقرار کردن
• تغییرات در شختصیت یا رفتار

پزشک، سوابق پزشکی فرد را آنالیز نموده و یک سری آزمایشات نورولوژیکی تجویز می کند تا ببیند علت این علائم چیست، مثلا ام آری آی یا سی تی اسکن از مغز.

همچنین اگر توموری در مغز وجود داشته باشد، پزشک ممکن است نمونه برداری انجام دهد تا نوع تومور را معین کند. روند درمان بسته به نوع تومور و درجه آن آغاز خواهد شد که شامل عمل جراحی، رادیوتراپی و یا شیمی درمانی می گردد.

منابع: medicalnewstoday, healthline