شکست کم آبی و گرما در آب انبار شش بادگیر یزد - بلاگ پو

در شهر یزد، آب انباری تاریخی با معماری هوشمندانه وجود دارد که 6 بادگیر وظیفۀ خنک کردن آب آن را برعهده دارند؛ به همین دلیل به آب انبار شش بادگیر شهرت یافته است؛ تنها آب انبار شش بادگیر ایران و البته دنیا.

امّا آب انبارها از الزامات جغرافیایی و اقلیمی مناطق خشک، کم آب و کویری هستند. یزد برای جبران کم آبی در فصول گرم و خشک سال، بیش از 100 آب انبار را در خود جای داده است. این سازه ها در زیرزمین ساخته می شوند و آب رودخانه ها و قنات ها را جمع و ذخیره می نمایند تا آب مصرفی عموم مردم یا افرادی خاص را تأمین نمایند. قرار دریافت در سطحی پایین تر از زمین، باعث می گردد هم جمع آوری آب کامل تر انجام گردد و هم دمای آب پایین بماند و از گندیده شدن در امان باشد. درحقیقت آب انبارها، بخشی از الزامات وابسته به قنات هستند. آب را در زمستان ذخیره و در تابستان در اختیار مصرف نمایندگان قرار می دهند.

زیباترین آب انبار شهر یزد، همین آب انبار شش بادگیر است که متعلق به دوره قاجاریه بوده و در محله تپه یزد احداث شده است. حاجی محمدحسین فرزند نورالله بانی این سازه بود که بعدها آن را برای استفاده عموم مردم، وقف کرد.

در این بنای شگفت انگیز، بادگیرها وظیفه راهنمایی باد به داخل مخزن و خنک نگاه داشتن آب را دارند. ارتفاع آنها در این بنا به 10متر می رسد که معماری آنها سه به سه از یکدیگر متفاوت است. درواقع، این بنا ابتدا با 3بادگیر ساخته شده بود و 3بادگیر دیگر در سال های بعد به آن اضافه شده اند. طراحی و ظاهر آنها، تفاوت در معماری و دوره ساخت این دو گروه بادگیر را کاملاً نشان می دهد. این بادگیرها در جهت ورزش باد ساخته شده و بدنه ای هشت وجهی دارند تا بتوانند باد را از هر طرف که می وزد، جذب نمایند.

این بنا دو درب ورودی دارد؛ یکی در شمال و دیگری در جنوب مخزن. 55 پله ما را به مخزن اصلی می رساند که از میانه راستا یعنی بین پله های 25 و 26، هشتی آجرکاری شده و پس از آن طاق آب انبار را می بینیم که به سمت گنبد تخم مرغی بنا، اوج می گیرد. گنبد دقیقاً در بالای خزینه قرار می گیرد و امکان خنک تر شدن آن را فراهم می نماید؛ همچنین آب را از آلوده شدن، محافظت می نماید. پاشیر بخش دیگری از آب انبار است که به صورت راهرویی پلکانی و برای برداشتن آب تعبیه می گردد.

ارتفاع مخزن این آب انبار، 12.6 متر بوده و حجم آن نیز به 2000 متر مکعب می رسد و در نتیجه گنجایش بسیار بالایی برای ذخیره آب دارد. آب انبار شش بادگیر دارای دو شیر آب یا راه دسترسی است. یکی از آنها برای استفاده مسلمین بوده و دیگری به زردشتیان اختصاص یافته است.

آب انبار شش بادگیر با حدود دویست سال قدمت، چندباری بازسازی و ترمیم شده و در فروردین 1357 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

fun30t1.ir: شهر سرگرمی، در شهر سرگرمی کلی مطلب باحال براتون داریم

javedandld.ir: مجله جاودان | مجله خانه و خانواده ایرانی