با انتها وای فای چقدر فاصله داریم؟ ، لامپ یا مودم؟ مساله این است - بلاگ پو

با استفاده از نور مرئی به عنوان محیطی برای انتقال داده، می توان در کنار حل این مشکل، سرعت و کیفیت اتصال اینترنت را به صورت قابل ملاحظه ای بهبود بخشید. برخلاف طیف امواج رادیویی، طیف نور مرئی کاملا بدون استفاده است و مسئله ای به نام اختلال امواج یا فرکانس اصلا مطرح نیست. همچنین لامپ ها بسیار بیشتر از مودم های بی سیم هستند و این به معنی در دسترس بودن زیرساخت گسترده انتقال داده بدون نیاز به سرمایه گذاری سنگین است.

ایده اصلی فناوری لای فای، استفاده از نور مرئی به عنوان محیط انتقال داده است و برای این منظور از چراغ های LED معمول که این روزها می توان در تمام خانه ها یافت، استفاده می گردد. با روشن و خاموش کردن فوق العاده سریع چراغ ها می توان بدون آن که اختلالی در عملکرد آ نها به عنوان وسایل تامین روشنایی ایجاد گردد، داده انتقال داد. حتی روشنایی روز یا نیاز به حفظ تاریکی در شب نیز اختلالی در این عملکرد ایجاد نخواهد کرد، چراکه با استفاده از حسگرهای مناسب می توان بدون تغییر کاربری لامپ های LED از آنها به عنوان یک شبکه گسترده و پرسرعت انتقال داده بهره برد. کافی است مجموعه ای از لامپ های LED به یک کنترلر (که حکم مودم را دارد) متصل شوند تا بتوانند شبکه بی سیم محلی با پهنای باندی بسیار فراتر از آنچه با وای فای ممکن است در اختیار ما قرار دهند. این ایده خلاقانه توسط یکی از استادان دانشگاه ادینبورگ اسکاتلند در سال 2011 مطرح شده و فناوری آن در سال های اخیر به سرعت رشد کرده است. در فاصله سال های 2013 تا 2018 ارزش بازار این فناوری با رشد سالانه بیش از 80درصدی به حدود 6 میلیارد دلار در سال رسیده و پیش بینی می گردد تا پایان این دهه به بیش از 15 میلیارد دلار برسد. اما چه چیزی باعث این علاقه شده و آیا واقعا قرار است در آینده لای فای کاملا جایگزین وای فای گردد؟

تاریکی های نور

درست است که فناوری لای فای توانایی های بالقوه بسیاری دارد، اما مثل هر فناوری دیگر معایبی هم دارد. با توانایی ها شروع می کنیم که لای فای حرف های بسیاری برای گفتن دارد: مهم ترین نکته درباره این فناوری، نیاز نداشتن به سرمایه گذاری نجومی برای توسعه زیرساخت های لازم است. موضوع بعدی امنیت ارتباطات است، زیرا نور توانایی عبور از موانع فیزیکی را ندارد و می تواند امنیت بیشتری در برابر سرقت اطلاعات داشته باشد. درواقع بهترین گزینه برای برقراری ارتباط امن در یک محیط بسته، استفاده از نور برای انتقال اطلاعات خواهد بود، چرا که تنها راه برای دسترسی به اطلاعات، حضور فیزیکی در آن محیط است. همچنین می توان با این فناوری بر انتقال اطلاعات در شبکه نیز نظارت دقیق تری داشت. مساله مهم دیگر، افزایش بهره وری شبکه موجود وای فای با استفاده از لای فای است، چراکه چگالی بسیار بالاتر اطلاعات در این شبکه می تواند با کاهش فشار بر شبکه وای فای امکان اتصال بهتر و مطمئن تر را به دیگر کاربران بدهد.

لای فای روی تاریک هم دارد و مساله به سادگی استفاده از لامپ به جای مودم نیست. مساله مهم اول، بحث اتصال بی سیم در فضاهای باز و برای کاربران در حال حرکت است. کاربران اینترنت موبایل امروزه اکثریت مشترکان اینترنت در جهان را تشکیل می دهند و هر فناوری ای که بخواهد به اندازه وای فای گسترش یابد باید بتواند مساله انتقال اطلاعات کاربران بین ایستگاه های مختلف را حل نماید. هرچند هنوز این مساله کاملا حل نشده، شرکت pureLiFi که توسط مخترع این فناوری تاسیس شده در سال های اخیر قابلیت های این فناوری برای حل این مشکل را به نمایش گذاشته است.

مساله مهم بعدی بحث مصرف انرژی است، چراکه برای استفاده دائمی از شبکه لای فای باید همیشه چراغ ها روشن باشند و این به معنی مصرف انرژی اضافه است. مساله محدودیت فناوری لای فای در زمینه عبور از موانع فیزیکی که باعث امنیت بیشتر آن نسبت به وای فای می گردد، پاشنه آشیل آن هم هست، چرا که می تواند دسترسی به شبکه را برای کاربران محدود کند. هرچند با استفاده از یک مجموعه از چراغ های متصل به هم می توان برخی از این مسائل را حل کرد، در نهایت تا برطرف نشدن کامل این مسائل نمی توان انتظار کاربرد گسترده این فناوری و جایگزینی وای فای را داشت.

کلام آخر

فناوری های ارتباطی نور مرئی از جمله لای فای قرار نیست جایگزین ارتباطات متداول رادیویی شوند، بلکه قرار است آنها را بهبود بخشیده و تقویت کنند تا بتوانند از پس نیازهای آینده ما بر بیایند. هرچند فناوری لای فای در همین سال ها کاربردهای بسیاری پیدا کرده است، کماکان یک بازار تخصصی محسوب می گردد و هنوز همه چراغ ها و گجت ها به این فناوری مجهز نیستند. البته همین الان هم شرکت pureLiFi آنتن های نوری برای استفاده گوشی های هوشمند توسعه داده و ممکن است در آینده نه چندان دور شاهد عرضه نخستین گجت های مجهز به گیرنده های نوری باشیم.

درواقع pureLiFi در حال مشارکت با سازندگان و توسعه دهندگان مطرح فناوری برای توسعه تجاری فناوری وای فای و رساندن آن به دست مشتریان در حداقل زمان ممکن است. نمی توان درباره زمان دقیق عرضه واقعی تجهیزات الکترونیکی مجهز به لای فای نظر قطعی داد، اما به طور قطع می توان گفت آینده فناوری ارتباطات روشن است.

وای فای در برابر لای فای

هردو فناوری وای فای و لای فای از امواج الکترومغناطیسی برای انتقال اطلاعات استفاده می کنند و درواقع تنها تفاوت آن دو، فرکانس موج ارسالی است که از امواج رادیویی به پالس های نوری که از چراغ های حالت جامد مثل LEDها ساطع می گردد، تغییر پیدا کرده است. از آنجا که امواج نور مرئی، فرکانس بالاتری دارند، قادر به انتقال حجم بسیار بیشتری از داده ها با سرعتی بالاتر هستند، هرچند محدودیت های خود را هم دارند.

تفاوت عمده، اختلاف در نرخ انتقال اطلاعات است که در شبکه لای فای می تواند به رقم خیره کننده 224 گیگابیت بر ثانیه هم برسد، اما مسائلی مثل نداشتن توانایی عبور امواج از موانع فیزیکی، نیاز به نصب LED در سراسر محیط خانه، محل کار یا هرجایی که قرار است شبکه در آن کار کند و درنهایت نیاز به روشن بودن دائمی این چراغ ها برای انتقال اطلاعات باعث می شوند این فناوری نوین نتواند جایگزین قطعی وای فای باشد. درواقع می توان گفت فناوری لای فای با وجود مزیت های جدی، از نظر دسترسی عمومی با وای فای قابل مقایسه نیست و هنوز برای به کارگیری گسترده لای فای به عنوان روش اصلی اتصال به اینترنت کمی زود است.

محدوده فرکانسی: محدوده فرکانسی امواج وای فای تا حدود 5 گیگاهرتز بالا می رود، در حالی که این عدد برای لای فای حدود 500 هزار گیگاهرتز است. به بیان دیگر، فناوری لای فای محدودیتی از نظر دامنه فرکانسی ندارد که به معنی قابلیت پشتیبانی از تعداد بسیاری اتصال پرسرعت برای تعداد نامحدودی کاربر خواهد بود.

قدرت نفوذ سیگنال: یکی دیگر از تفاوت های اساسی این فناوری ها در قابلیت نفوذ سیگنال آنهاست. فناوری وای فای باوجود پهنای باند پایین تر، می تواند تا برد مشخصی از موانع فیزیکی عبور کند درحالی که نور مرئی چنین قابلیتی ندارد. امواج نور مرئی به دلیل فرکانس بالاتر توانایی عبور از موانعی مثل دیوارهای بتونی را ندارند و این محدودیت های زیادی برای کاربرد گسترده آنها ایجاد می کند.

به همین دلیل هم کاربرد فناوری لای فای اکنون بیشتر در حوزه نظامی و اینترنت اشیاء (IOT) دیده می گردد و هنوز تا کاربرد وسیع آن در سطح جامعه راه درازی باقی مانده است.

سطح توسعه فناوری: واضح است که در این زمینه فناوری وای فای با چند دهه سابقه تحقیق و توسعه مداوم و به کارگیری گسترده در سطح جهانی، فناوری بسیار پخته تری از لای فای محسوب می گردد. وجود استانداردهای متعدد صنعتی در این حوزه باعث همگرایی سازندگان و توسعه دهندگان می گردد و دسترسی عمومی به این فناوری را بسیار ساده می کند. هرچند سابقه لای فای به سال 2011 باز می گردد، نسبت به وای فای هنوز در دوران طفولیت خود واقع شده است و نسبتا فناوری جدیدی به شمار می رود. البته در سال های آینده احتمالا این رشد فرایند تصاعدی خواهد داشت.

برد: مودم های معمول وای فای می توانند بسته به شرایط تا حدود 30 متر برد داشته باشند، درحالی که این عدد برای لامپ های LED حدود 10 متر است و برای پوشش یک ناحیه بزرگ نیازمند نصب ارائه ای از لامپ های LED خواهید بود.

به طور خلاصه می توان گفت وای فای هنوز مزایای نسبی فراوانی دارد و به همین دلیل هم تامین کنندگان خدمات اینترنتی یا ISPها همچنان به این فناوری تکیه دارند. قطعا در سال های آینده از لای فای بسیار بیشتر خواهیم شنید، اما فعلا دوران حکومت مودم های بی سیم به سر نرسیده است.

خشایار مریدپور - روزنامه نگار فناوری / ضمیمه کلیک روزنامه خبرنگاران