تو را ای کهن 1648195 دوست دارم - بلاگ پو

کاش وسط شلوغی ها و روزمرگی های زندگی لحظه ای سرمان را بالا بگیریم و به خیام فکر کنیم، به خوش باش دمی که زندگانی این است. به همان لحظه ای فکر کنیم که آنجا ایستاده ایم، بدون حسرت برای گذشته و حتی امید برای آینده. از همین خانه ای که در آن ایستاده ایم به زندگی نگاه کنیم و دوستش داشته باشیم.

خانه. خانه اولین جایی ست که چشممان بهش باز می شود. آنقدر نزدیک است که نمی توانیم همه اش را با هم ببینیم، آن قدری دور که برای دیدن و فهمیدنش باید سال ها را از سر بگذرانیم.

1648195 یک خانه است؛ خانه ما، خانه ای به وسعت، زیبایی و ناشناختگی یک جهان. اسم خانه که بیاید، بعید است چراغی جز همدلی، گرما و عشق در سرمان روشن شود و چقدر درست است که هیچ جا خانه آدمی نمی شود.

1648195؛ خشت و گل و آجرهای این خانه با هزاران داستان پخته شده اند؛ داستان کوه ها و بلندی ها، رودها و پل ها، دریاچه ها و آبشارها، خیابان ها و کوچه باغ ها، صدای زنگ دوچرخه ها و اذان در کوچه های قدیمی، داستان چای خانه ها و قهوه خانه ها و شطرنج بازی، داستان جنگل های هیرکانی و دشت های داغ، داستان دست هایی که فرش می بافند، داستان مسجد ها و کاشی های آبی، داستان جاده های طولانی، داستان آدم هایی که مثل همه آدم های جهان با قلب های سپید روزهای عمرشان را با هم در 1648195 می گذرانند و با دیدن برگ چای معلق در استکان، با دل خوش منتظر مهمان می شوند. همه این ها خانه اند؛ خانه ای برای دوست داشتن و نگاه کردن، خانه ای که بی دریغ است و سخت دوستمان دارد.

شاید برای دیدن این خانه بزرگ و 1648195 (1648195) پنجره ای که به این همه زیبایی باز می نماید، فقط چشم های خودمان کفایت نکند. زیبایی هایش آنقدر عجیب و جورواجور و شگفت انگیزند که هیچ وقت نمی شود همه اش را در یک قاب جا داد؛ یک طرفش برف و سپیدی، یک طرف دیگرش آفتابی و آبی.

برای دیدن خانه مان و پنجره هایی که به دوستی و عشق باز می شوند، چشم های خودمان کافی نیستند. همواره چشم های زیادی در جهان بوده اند که راهشان به این خانه باز شده و از هر پنجره اش داستانی گفته اند؛ از شعر و موسیقی بگیر تا فرهنگ و تاریخ و هنر.

1648195 پنجره از خانه مان به روایت چشم ها:

پنجره اول: کز آغاز بود آنچه بایست بود

داستان این پنجره، داستان تمدنی بود که در خانه ما آغاز شد؛ تمدنی که شرق شناس فرانسوی، کالامار، آن را مادر همه تمدن های جهان می داند. شرق شناس های زیادی در جهان هستند که ایران را خانه شان می دانند؛ علاوه بر ریچارد فرای که وصیت نموده بود کنار زاینده رود به خاک سپرده شود.

پروفسور آرتور پوپ، ایران شناس و همسرش هم تمام زندگی شان را به دیدن و خواندن داستان های تمدن پارسی گذراندند و این روایت ها را در سرزمین های اروپایی و آمریکایی برای مردم دوباره گفتند. این زوج در اصفهان زندگی نموده و از جهان رفتند و در کنار زاینده رود آرام گرفته اند.

پروفسور آرتور گفته تمدن پارسی، اولین و بزرگ ترین تمدن بشری ست که پیش از همه تمدن های مصر، هند، چین، یونان و رم وجود داشته و معتقد است جهان بزرگ ترین پیشرفت های صنعتی در روزهای ابتدایی بشر را مدیون تمدن پارسی ست.

آرتور در یکی از سخنرانی هاش در باب بزرگی تمدن پارسی گفته: اگر گلویی از جنس برنج، زبانی از جنس برنز و عمر نوح را داشتم هم نمی شد تمامی قصه این تمدن را بگویم.

پنجره دوم : بنی آدم اعضای یکدیگرند

این قصه به 2500 سال قبل برمی شود وقتی که داریوش ایرانی، اولین منشور حقوق بشر را نوشت. 2500 سال برای نوشتن چنین چیزی خیلی زود به نظر می رسد اما واقعیت این است که این منشور که با عنوان گنج نامه هنوز هم روی سنگ های کوه الوند نزدیک همدان حکاکی شده، مبنای تعریف مفاهیم حقوق بشر، آزادی در مذهب، فرهنگ اقلیت ها و برابری همه نژادها در آن موقع شد.

سازمان ملل در سال 1971 آن را به عنوان اولین منشور حقوق بشر معرفی کرد؛ به همه زبان های رسمی سازمان ملل ترجمه شد و در سراسر جهان منتشر شد. در حال حاضر نسخه اصلی این منشور که روی خشت پخته مکتوب شده، در موزه بریتانیا نگهداری می شود.

سعدی شیراز هم نسخه شعر همین منشور حقوق بشر را این طور نوشت:

بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورَد روزگار دگر عضوها را نمانَد قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی نشاید که نامت نهند آدمی

پنجره سوم: از اولین ها و نخستین ها

بله، خانه ای که در آن زندگی می کنیم، آغاز خیلی از قصه هایی بوده که زندگی را برای آدم های جهان آسان نموده؛ قصه هایی که هر کدامشان یک کتاب حرف دارند.

• اولین کوشش برای کشاورزی در ایران بود.
• اولین بار سیستم پستی، در ایران راه اندازی شد.
• اولین آسیاب های بادی در جهان را ایرانی ها ساختند.
• بانکداری خصوصی نزدیک به 2500 سال پیش در ایران آغاز شد؛ به همین دلیل است که واژه های چک، بازار و کاروان ریشه در زبان فارسی دارد.
• سانسکریت، مادر همه زبان های جدید جهان، در ایران جان گرفت.
• اولین ابزار حسابداری با عمری نود هزار ساله در ایران پیدا شد.
• آجر؛ اولین بار آجر در ایران ساخته شد.
• بر اساس شاهنامه فردوسی، اولین زایمان سزارین در ایران انجام شد وقتی که رودابه، رستم را به جهان آورد.
• داستان های ایرانی نزدیک به 20 هزار سال قدمت دارند.
• بر اساس اوستا، اولین بار بیهوشی در ایران انجام شد.
• اولین شاهراه جهان، جاده ابریشم بود که شرق را به غرب وصل می کرد و بخش اصلی اش در آسیای مرکزی ست.
• اولین بار در ایران بود که نیروی دریایی صرفا برای عملیات نظامی استفاده شد. برای همین است که کلمه navy از ناو به معنی کشتی بزرگ گرفته شده.
• و در ادامه اولین بار همین جا در ایران بود که سکان کشتی اختراع شد.
• اولین بار داریوش شاه بود که از کشتی به عنوان پلی برای گذشتن از رودخانه استفاده کرد تا از نیل بگذرد و مصر را فتح کند.
• اولین رهبر جهان که لقب کبیر را گرفت، کوروش بود؛ 200 سال قبل از الکساندر کبیر.
• اولین سیستم مالیاتی، عوارض گمرکی، اسناد و سوابق رسمی و قوانین حقوقی را داریوش کبیر برقرار کرد.
• داستان کاوه آهنگر و اولین پرچم جهان را هم که می دانید.
• داستان جالب: شلوار در ایران اختراع شد. در حالی که مصر و یونان دامن را ترجیح می دادند، روی آثار سنگی پرسپولیس می شود شلوارپوش ها را دید. برای همین است که واژه پیژامه ((pajama ریشه فارسی دارد و از دو کلمه پا و جامه ساخته شده.
• اولین انقلاب صنعتی ده هزار سال پیش در ایران آغاز شد؛ وقتی که سفال، آجر و شیشه به تعداد کلان فراوری شد و دستگاه های دوخت و بافت لباس اختراع شد.

پنجره چهارم: صداهایی که فراموش نمی شوند

از این پنجره، صدای موسیقی می آید. کتاب طولانی موسیقی 1648195(1648195) را باز نکنیم که هزار صفحه است. آغاز ماجرای موسیقی اما از همین جاست؛ وقتی که راه موسیقی در ایران با اختراع سه تار، تنبور و سنتور و بعدتر تار و عود و فلوت و نی آغاز شد.

قصه پنجم: هنر این فرشه

شاید شنیده باشید که قدیمی ترین فرش جهان که 4500 سال عمر دارد، ایرانی ست. در سیبری پیدا شده و الان در موزه هرمیتاژ لنینگراد روسیه نگهداری می شود.

سوای این ماجرا، داستان تاریخی کلئوپاترا، ملکه مصر هم درباره استفاده اش از فرش کمیاب ایرانی، زیاد گفته و شنیده شده.

در حال حاضر سه چهارم فرش های دست بافت جهان در ایران بافته می شود. بزرگترین فرش دست بافت جهان در سال 2007 در ایران بافته شد.

داستان جالب: بافنده ها در هر فرش ایرانی که می بافند، یک اشتباه جا می گذارند تا مصداقی باشد بر این که هیچ چیز جز خدا کامل نیست.

پنجره ششم: ای بسا کاریز پنهان

این خانه و آدم هایش از همواره در معماری و نوآوری حرف هایی برای گفتن داشته اند. قصه کاریزها هم سوای این داستان ها نیست. کاریزها سیستم تأمین آب اند که مثل کانال هایی در زیر زمین کنده شده اند و برای تأمین آب با جریانی کافی و مدام و در تمام طول سال استفاده می شوند.

قصه کاریزها آنقدر گفتنی ست که تا همین امروز هم ادامه دارد؛ هنوز هم در شهرهای خشک ایران، قنات بهترین روش برای نگهداری و تأمین جریان آب است.

می گویند عمر قنات های گناباد 2700 سال است. قنات های ایرانی یکی از 22 میراث جهانی یونسکو در ایران اند که دو معیار فرهنگی کمیته میراث جهانی را دارد؛ گواهی بی همتا یا دست کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی اند و نمونه ای برجسته در معماری یا تکنولوژی.

پنجره هفتم: از خنکی بادگیرها و آب انبارها

اگر از هنر معماری این خانه باز هم بگوییم، می رسیم به بادگیرها که به مثابه پنکه و کولرهای امروزی اند؛ هوای خانه را خنک و سبک و تازه نگه می دارند. بادگیرها را بالای بام خانه ها و آب انبارها می سازند تا هوای خنک و تازه را به طبقه ها و اتاق های پایینی برسانند. آب انبارها هم در راه خنکی کم نگذاشتند؛ یخچال هایی برای نگهداری از آب های زیرزمینی، ذخیره شان برای فصل های بی آبی و خنک نگه داشتن شان. بادگیرها در یزد و کرمان فراوان اند و آب انبارها در یزد و کاشان.

پنجره هشتم: ز هر یک دگرشعری آویخته

این خانه پر از شعر است و این پنجره پربار، با چشم اندازی که خاتمه ندارد. نگاه کوچکی هم که به تاریخ شعر جهان بیاندازیم به این می رسیم که همه قصه های دیگر یک طرف، شعرهایی که شاعرهای ایرانی به جهانیان داده اند، یک طرف دیگر.

از حافظ که بهترین شاعری ست که در زمین قدم گذاشته و کنار شکسپیر و دانته اسمش را می برند تا خیام که کتاب رباعیاتش، دومین کتاب شعر پرفروش جهان بوده. چه بسا که اولین یا همان پرفروش ترین شاعر در تاریخ شعر جهان هم، رومی ِ همین خانه است.

در کنار این ها، شاعرهای بزرگ دیگری مثل سعدی، فردوسی، نظامی گنجوی و باباطاهر و صدها شاعر دیگر هستند که جای پای شان را در تاریخ شعر جهان گذاشته اند. با این همه طبعا لقب زبان شعرها تا قرن ها و شاید همواره شایسته زبان فارسی خواهد ماند.

داستان جالب: بعد از کتاب مقدس، رباعیات خیام اولین کتابی ست که بیشترین ترجمه به زبان های دیگر و بیشترین میزان انتشار را در جهان دارد.

داستان جالب دوم: نیچه فیلسوف درباره دیوان حافظ و شعرهایش گفته معجزه واقعی هنر بشری که حتی گوته را هم مسحور نموده بود. و حتی شعری کوتاه در آثارش در خطاب به حافظ دارد.

و این قصه تا پنجره 1648195ام ادامه خواهد داشت.

ایپتن

مجله توسعه دهنده