نتیشفان - خراسان رضوی - بلاگ پو

نتیشفان از شهر های خراسان رضوی است که در حاشیه جاده قاین در 3 کیلومتری جاده تایباد تربت حیدریه و 8 کیلومتری جنوب غربی سنگان واقع شده است.جمعیت آن بیشتر از ده هزار نفر میباشد. نتیشفان علاوه بر معروفیت به دلیل آسیاب های بادی از مراکز فراوری عمده نهال در منطقه و همچنین در سطح کشور میباشد.نام آن از ترکیب دو کلمه نش و تیفان گرفته شده است، نش به معنی همان نیش و منظور نیش عقرب است که در این منطقه بسیار وجود دارد ، و تیفان همان طوفان میباشد که این منطقه را به لحاظ موقعیت جغرافیایی ممتاز نموده است و ساکنین آن را به فکر بهره برداری از این بادها نموده است.

در شرق ایران ساخت و استفاده آسیاب بادی رواج فراوان داشته ، از خراسان تا سیستان و بلوچستان آسیاب بادهای زیادی به چشم میخورد.اصلی ترین منبع انرژی این آسیابها بادهای 120 روزه سیستان است که البته اثرش در تمام طول سال باقی میماند و مدت زمانی بیشتر از 120 روز در منطقه میوزد. همچنین منبع دیگر آن باد نیشابور است . بادهای 120 روزه از اواسط اردیبهشت آغاز شده و تا اوایل پاییز ادامه دارد ، منشاء این بادها ارتفاعات پربرف کوه بابا در هندوکش میباشد.

سازه این آسیابها که در زبان محلی به آنها آسباد گفته میشود شامل خشت و گل و چوب است و در دو طبقه ساخته میشود. طبقه همکف سالن اصلی است که سنگ آسیاب در آنجا قرار داردو کار آسیاب غلات در آنجا انجام میشود و به عنوان انبار نیز مورد استفاده قرار میگیرد. طبقه بالا نیز خود آسیاب با پرده های چوبی سبک واقع شده است. نکته جالب در معماری آسبادها قرار دریافت درب ورودی پشت به جهت باد میباشد.

به گفته یک کارشناس آثار باستانی ،مجموعه آس بادهای نشتیفان بزرگترین مجموعه خشت و گل و چوب بازمانده از دوره صفویه است که در حال حاضر عدم حضور گردشگر و مسافر اولین مساله ایست که در سفر به این سرزمین به چشم میخورد. در حال حاضر پرونده ثبت جهانی این منطقه بر روی سکوهای یونسکو است.همچنین عدم رسیدگی به این سازه ها و آثار تاریخی منجر به فرسایش و از کار افتادن این آسباد ها گشته است که انتظار میرود مسئولین با اجرای تمهیدات خاص سعی در حفظ بقای این گونه آثار داشته باشند.

نمونه ای از مرمت یک آس باد و مقایسه آن با شکل اولیه در عکس زیر:

در این شهر بیش از 40 آس باد وجود دارد که در ارتفاع 15 تا 20 متری از سطح زمین قرار گرفته اند و با شماره 7490 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده اند. استفاده بهینه از باد یکی از علل اهمیت ثبت این اثر در فهرست آثار جهانی است.

بیشتر مورخان زمان ساخت این آس بادها را به قبل از فتح ایران به دست مسلمانان و یا مربوط به 1700 سال قبل از میلاد مسیح میدانند. کتاب تاریخ ابن خلدون قدیمی ترین منبع برای وجود آسیاب بادی متعلق به قبل از اسلام است.

در کنار آسیاب های بادی سنگ مزارات ،قبرستانی به شیوه زرتشتیان در فرمها و نمادهای جالب به چشم میخورد. در قسمتی از این قبرستان سنگها به صورت ایستاده با ارتفاعات متفاوت قرار دارند.ارتفاع بعضی از آنها به بیش از 4 متر میرسد. بر روی بعضی از این قبرها نگاره هایی وجود دارد، گفته میشود این قبرها مربوط به پیران مورد احترام مردم نتیشفان است که از روستاهای اطراف نیز برای زیارت به آنجا می آیند و برای برآورده شدن حاجات خود به آنها دخیل میبندند. بعضی ساکنین نیز معتقدند عدهای از فرزندان و نوادگان سلسله اشکانیان در آنها نهفته اند.

dorezamin.com: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله سرگرمی و گردشگری

batask.ir: ترجمه آنلاین و دارالترجمه آنلاین، ترجمه مقالات انگلیسی

thailandro.ir: سفر به تایلند با همه خوشی ها و تفریحات هیجان انگیز