نگاهی دقیق تر به فناوری ماشین برقی، یوز موتورسیکلت است یا خودرو؟ - بلاگ پو

گروه علم و پیشرفت خبرنگاران؛ هفته گذشته یوز، وارد خیابان های تهران شد و این ماشین برقی ایرانی که به تازگی پیروز به دریافت مجوز شماره گذاری شده، در مرکز توجه مردم و رسانه ها نهاده شد. مشاهده وسیله نقلیه ای تازه با شکل و ساختار جالب خود در سطح شهر، بحث داغی پیرامون آن شکل داد از جمله اینکه این ماشین کوچک برقی چه مشخصات و ویژگی هایی دارد و حالا این سوال در مرکز توجهات نهاده شده که یوز خودرو محسوب می شود یا موتور سیکلت؟

طبق استانداردهای دنیای، این محصول چهار چرخ 2 نفره در کلاس کوادری سایکل یا چهارچرخه (quadricycle) دسته بندی می شود که در این گزارش بیشتر با آن آشنا می شویم.

کوادری سایکل چیست و شامل کدام وسایل نقلیه می شود؟

در دسته بندی اتحادیه اروپا به یک دسته از وسایل نقلیه کوچک چهار چرخ quadricycle می گویند که در مقایسه با خودروهای معمولی شرایط سخت گیرانه تری برای طراحی دارند و با محدودیت هایی از نظر وزن، قدرت و سرعت موتور روبرو هستند. به صورت کلی دو دسته چهار چرخ وجود دارد: چهار چرخه سبک (L6e) و چهار چرخه سنگین (L7e)

وسایل نقلیه کوچک چهار چرخ را quadricycle می گویند که برای طراحی با محدودیت هایی از نظر وزن، قدرت و سرعت موتور روبرو هستند

سال 1392 بودکه اتحادیه اروپا در دستورالعمل (92/61/EEC) خود به طور رسمی گفت که چهار چرخه ها در دسته موتور سیکلت ها قرار می گیرند. تا اینکه بعد از گذشت 10 سال و در سال 2002، در دستورالعمل 2002/24/EC بین چهار چرخه های سبک و سنگین (دسته های L6e و L7e) تمایز قائل شد و تعریفی تازه درباره آن ارائه کرد. بعلاوه در سومین دستورالعمل گواهینامه رانندگی خود که در سال 2006 منتشر شد برای رانندگی چهار چرخه های سبک در اتحادیه اروپا قوانینی را وضع کرد.

چهارچرخه های سبک چه ویژگی هایی دارند؟

چهار چرخه سبک (L6e) به وسیله دستورالعمل (2002/24/EC) به وسایل نقلیه موتوری با چهار چرخ گفته می شود که جرم بدون بار آنها بیش از 425 کیلوگرم نیست.(بدون احتساب جرم باتری ها در مورد وسایل نقلیه الکتریکی) و حداکثر سرعتی که می تواند طی کند بیش از 45 کیلومتر در ساعت نیست.

حجم سیلندر موتور آن برای موتورهای احتراقی از 50 سانتی متر مکعب تجاوز نمی کند، یا حداکثر توان خالص خروجی آن ها در مورد موتورهای احتراق داخلی (سوخت دیزل) از 4 کیلووات بیشتر نیست. در مورد خودرو های الکترونیکی نیز حداکثر توان اسمی آن 4 کیلووات است.

چهارچرخه های سنگین چه ویژگی هایی دارند؟

چهار چرخه (L7e) که به عنوان چهار چرخه سنگین نیز شناخته می شود،بدون در نظر گرفتن جرم بار و باتری نباید بیشتر از 450 کیلوگرم وزن داشته باشد. (600 کیلوگرم برای وسایل نقلیه حمل بار). چهارچرخه های سنگین می توانند تا 200 کیلوگرم سرنشین و 1000 کیلوگرم بار را حمل نمایند و حداکثر توان خالص موتور آنها 15 کیلو وات است.

یوز موتورسیکلت است یا خودرو؟

همانطور که گفته شد یوز چهار چرخ 2 نفره در کلاس quadricycle ها دسته بندی می شود که در ایران معادل مشخصی برای آن وجود ندارد. درواقع این وسیله نقلیه یک خودرو چهارچرخ با کاربری بین خودرو و موتورسیکلت است که در کشورهای اروپایی قوانین هدایت و رانندگی مشابه موتور سیکلت ها دارد.

یوز در کلاس quadricycle ها دسته بندی می شود که در ایران معادل مشخصی برای آن وجود ندارد. پلاک گذاری به عنوان موتور سیکلت، برای تسهیل شماره گذاری این وسیله نقلیه ها اجرا شده است.

این موضوع باعث شد که یوز برای دریافت مجوز پلاک گذاری دچار مشکل شود و حدود 5 سال به تاخیر بیافتد. به همین دلیل که این محصول در کشورما منحصر به فرد بود و وسیله نقلیه ای شبیه آن وجود نداشت. این باعث شد که یوز برای استاندارد سازی محصول گواهی انطباق دریافت کند تا بتواند تست های فنی مربوط به سرعت، ایمنی و... را پشت سر بگذارد.

موضوع دیگر این بود که هدایت و رانندگی معتقد بود این وسیله نقلیه موتور نیست بلکه خودرو است و باید استاندارد های خودرو از جمله ایربگ و... را داشته باشد در حالی که در کشور های دیگر طبق استاندارد های این گونه محصولات در دسته موتور ها قرار می گیرند و به راحتی شماره گذاری می شوند.

پس از گذشت 5 سال، بالاخره هفته پیش یوز توانست مجوز لازم برای شماره گذاری را دریافت کند و با پلاک موتورسیکلت راهی خیابان ها شود؛ اما همانطور که بالا شرح داده شد، این پلاک گذاری به عنوان موتور سیکلت، برای تسهیل شماره گذاری این وسیله نقلیه ها اجرا شده و به این دلیل است که هنوز دسته مخصوصی برای خودروی برقی -به عنوان وسیله ای با کاربری بین موتور سیکلت و خودروی معمولی- تعریف نشده است.

طبیعتا این فرایند سبب می شود قوانین رانندگی که برای ماشین های برقی در نظر گرفته می شود، بر اساس قوانین موتورسیکلت ها باشد و به همین دلیل روز گذشته نیز رئیس پلیس راهور ناجا در واکنش به اخبار روزهای گذشته گفت: هیچ خودروی برقی در کشور پلاک نشده و آنچه که مجوز شماره گذاری گرفته اولین موتور سیکلت برقی مسقف بوده است. و در مورد قوانین مرتبط به آن اینطور شرح داد که بنابر این کسی که این وسیله را می خرد باید دارای گواهینامه موتور سیکلت بوده و برابر قانون هم این موتور سیکلت حق حضور در جاده و یا بزرگراه ها را ندارد.

دلیل شباهت یوز به رنو توئیزی چیست؟

طراحی بسیار نزدیک و شباهت ظاهری یوز و رنو توئیزی یکی از مسائلی بود که در رسانه ها و فضای مجازی سر و صدای زیادی به پا کرد. اما ماجرا از این قرار است که شرکت خودروسازی رنو در سال 2009 میلادی در نمایشگاه خودرویی فرانکفورت به رونمایی محصولی با ترکیب طراحی از موتورسیکلت و میکروکار پرداخت، محصولی که آن را با نام رنو توئیزی می شناسیم. شرکت خودروسازی رنو این محصول را در سال 2013 میلادی به بازار عرضه کرد، محصولی که با 2.3 متر طول و 1.2 متر عرض قابلیت حمل دو سرنشین را دارد. این خودرو 17 اسب بخار قدرت و 450 کیلوگرم وزن دارد و نهایتا می تواند با سرعت 80 کیلومتر در ساعت حرکت کند و با یک بار شارژ مسافت 90 کیلومتری را می تواند پیمایش کند. رنو پس از 3 سال عرضه این محصول توانست 13 هزار دستگاه از آن را بفروش برساند.

شرکت رنو پلتفرم سخت افزاری و نرم افزاری رنو توئیزی را به صورت متن باز در اختیار استارتاپ ها، محققان مستقل و خریداران شخصی قرار داد تا تحقیق و توسعه خودروهای الکتریکی را توسعه دهند.

شرکت رنو به منظور آشنایی بیشتر مردم با چنین وسایل نقلیه هوشمند برقی که به داشتن هوایی پاک یاری می نمایند و ابعاد کوچک و مناسبی برای استفاده در کلان شهرهای شلوغ دارند، پلتفرم سخت افزاری و نرم افزاری رنو توئیزی را به صورت متن باز (open source)در اختیار استارتاپ ها، محققان مستقل و خریداران شخصی قرار داد تا تحقیق و توسعه خودروهای الکتریکی را توسعه دهند.

طبق همین فرایند فناورانه، شرکت دانش بنیان پاراکس موتورز با الهام از نمونه فرانسوی توانستند اولین وسیله نقلیه برقی را وارد خیابان های کلان شهر تهران نمایند. براساس اظهارات حسین زیارتی مدیرعامل این شرکت تمام قطعات فنی یوز براساس پلتفرم اصلی رنو توییزی و با استانداردهای اروپایی و مشترک با محصول اصلی رنو انتخاب شده و در مورد مواردی نظیر جنس کامپوزیتی بدنه و استفاده از چرم در تریم داخلی، یوز به عنوان یک خودرو فراوری محدود نسبت به نسخه اصلی رنو توییزی رجحان دارد.

در مجموع آنکه بنظر می رسد خودروی برقی به عنوان یک فناوری تازه در کشورمان، هنوز احتیاج به معرفی دقیق تر دارد و اظهارات غیرفنی عموما به دلیل عدم شناخت کافی نسبت به این فناوری صورت می گیرد. با توجه به حرکت پرشتاب دنیا به سمت خودروهای برقی، قدم گذاشتن فناوران ایرانی در این راستا یک اتفاق امیدبخش است و در صورت برنامه ریزی دقیق می تواند مانع از عقب افتادگی کشور در این حوزه مهم در سال های آینده شود.