یک سال پس از دنیاگیری، علم چگونه ویروس کرونا را شکست داد؛ قسمت دوم - بلاگ پو

به گزارش خبرنگاران به نقل از زومیت، کووید19، بیماری نوظهوری که جهان تقریبا یک سال پیش از وجود آن باخبر شد، در مدتی کوتاه ابعاد مختلف زیست انسان ها را دگرگون کرد و اتفاقات بسیار مهمی رقم زد. هرچند 12 ماه گذشته، احتمالا یکی از سخت ترین دوران زندگی ما بوده، آن وحشت روزهای اولیه از شیوع ویروسی ناشناخته و مرگبار، اکنون به مدد ساخت واکسن جای خود را به امیدواری داده است. درحال حاضر با وجود شناخت بیشتر از تهدید موجود و دراختیارداشتن واکسن، چشم انداز پیش رو نویدبخش است. اما جهان علم چگونه از جهانگیری کووید 19 تأثیر پذیرفت و چگونه توانست بر این تهدید غلبه کند؟ انچه در ادامه خواهید داد، برگردانی به همراه اندکی تصرف و تلخیص از مقاله ای است با عنوان چگونه علم ویروس را شکست داد که در 14 دسامبر در وب سایت آتلانتیک منتشر شد.

بخش سوم: واکسن و درمان

تا ماه مارس، احتمال ریشه کنی سریع ویروس کرونای جدید بسیار ناچیز به نظر می رسید. واکسن به محتمل ترین گزینه برای انتها بخشی به بحران تبدیل شد و رقابت برای ساخت آن موفقیتی باورنکردنی بود. فرایند کشف واکسن معمولا سال ها طول می کشد؛ اما تا میانه ماه دسامبر، 54 واکسن مختلف درحال آزمایش برای آنالیز ایمنی و اثربخشی بودند و 12 مورد به مرحله سوم کارآزمایی های بالینی (واپسین نقطه بازبینی) راه یافتند.

فایزر/ بایون تک و مدرنا در اوایل نوامبر، اثربخشی بالای 90 درصد واکسن هایشان را گزارش دادند و یک ماه بعد، با تزریق واکسن به زنی بریتانیایی به نام مارگارت کینان، فرایند واکسیناسیون کووید 19 آغاز شد. آنتونی فائوچی، مدیر مؤسسه ملی آلرژی و بیماری های عفونی و عضو کارگروه ویروس کرونا در کاخ سفید به آتلانتیک گفت شگفت انگیز است که تازه در ماه ژانویه ژنوم ویروس را توالی یابی کردیم و اکنون در پاییز، کارآزمایی مرحله سوم را به انتها می بریم.

اغلب واکسن ها دربردارنده عوامل بیماری زای مرده، ضعیف شده یا قطعه قطعه شده هستند و هر زمان تهدیدی تازه ظهور کند، باید از اول ساخته شوند. اما درطول دهه گذشته، ایالات متحده و دیگر کشورها از این رویکرد آهسته و یک بیماری - یک دارو فاصله گرفته اند. آن ها درعوض در فناوری های به اصطلاح پلتفرم سرمایه گذاری نموده اند که در آن ها یک چارچوب استاندارد را می توان به راحتی با محموله های مختلفی که ویروس های جدید را هدف می گیرند، سفارشی سازی کرد. به عنوان مثال، واکسن های فایزر/ بایون تک و مدرنا هردو شامل نانوذراتی هستند که قطعاتی از مواد ژنتیکی (mRNA) ویروس کرونای جدید را دربردارند.

وقتی این ذرات به داوطلبان تزریق شد، سلول های بدنشان از mRNA استفاده کرد تا با بازسازی قطعه ای غیرعفونی از ویروس، به سیستم ایمنی امکان دهد تا پادتن های خنثی نماینده آن را آماده کند. هیچ شرکتی تا به امروز واکسن mRNA را به بازار عرضه ننموده است؛ اما ازآنجا که پلتفرم اصلی ساماندهی شده بود، پژوهشگران توانستند به سرعت آن را با mRNA ویروس کرونای جدید به کار گیرند. مدرنا واکسن خود را بسیار سریع تر از هر واکسن پیشاکووید در 16 مارس، فقط 66 روز پس از نخستین بارگذاری ژنوم ویروس، وارد مرحله اول کارآزمایی های بالینی کرد

درهمین حال، شرکت ها فرایند فراوری واکسن را با اجرای مراحل متوالی به طور موازی فشرده کردند. طرح ضربتی دولت آمریکا به نام اپریشن وارپ اسپید، کوششی برای تسریع توزیع واکسن و درحرکتی نامعمول حمایت اقتصادی هم زمان از چند شرکت بود. این برنامه با پیش سفارش واکسن و سرمایه گذاری در تاسیسات فراوری پیش از به انتها رسیدن کارآزمایی ها، خطر را برای شرکت های دارویی مایل به مشارکت کاهش داد.

به طرز جالبی، ناکارآمدی دولت فدرال آمریکا در مهار ویروس کرونای جدید نیز یاری نماینده بود. ناتالی دین از دانشگاه فلوریدا که کارآزمایی های واکسن را مطالعه می نماید، می گوید این حقیقت که ویروس در همه جا است، اندازه گیری عملکرد واکسن را راحت تر می نماید. شما نمی توانید کارآزمایی [مرحله سوم] واکسن را در کره جنوبی انجام دهید؛ زیرا همه گیری درآنجا تحت کنترل درآمده است.

واکسن ها جهانگیری را بلافاصله انتها نخواهند داد. میلیون ها دز باید فراوری، تخصیص و توزیع شود. گروه های عظیمی از مردم در سرتاسر جهان ازجمله ایران ممکن است از دریافت واکسن امتناع نمایند. همچنین اینکه ایمنی ایجادشده با واکسن تا چه مدت دوام خواهد داشت، همچنان نامعلوم است. در بهترین سناریو، واکسن های فایزر/ بایون تک و مدرنا که اکنون تأیید شده اند، به تدریج درطول 12 ماه آینده عرضه خواهند شد.

تا انتها سال آینده، پس از آنکه ویروس در یافتن میزبان های آسیب پذیر در کشورهای پیشرو در واکسیناسیون به زحمت افتد، ایمنی جمعی حاصل خواهد شد. ویروس همچنان درگردش اما شیوع آن پراکنده و کوتاه مدت خواهد بود. مدارس و کسب وکارها بازگشایی خواهند شد و خانواده ها و دوستان دوباره یکدیگر را درآغوش خواهند کشید.

و دفعه بعد که عامل بیماری زایی ناشناخته ظهور کند، دانشمندان امیدوار هستند که به سرعت مواد ژنتیکی آن را درون پلتفرم های اثبات شده قرار دهند و واکسن های ساخته شده را ازطریق همان مجراهای سریعی که درجریان جهانگیری شکل گرفتند، توزیع نمایند. نیکول لوری از بنیاد ائتلاف برای آمادگی دربرابر همه گیری ها (CEPI) معتقد است جهانی ساخت واکسن دیگر هرگز مثل گذشته نخواهد بود.

فرایند پرسرعت ساخت واکسن می توانست سریع تر هم باشد. با وجود مخاطرات، بعضی شرکت های داروسازی با تخصص مربوطه احتمالا به دلیل نگرانی از رقابت شدید تصمیم گرفتند به مسابقه ساخت واکسن وارد نشوند. به نقل از کوین برایان، اقتصاددان در دانشگاه تورنتو، صنعت دارو درعوض از فوریه تا مه تقریبا کوشش هایش را سه برابر کرد تا داروهایی برای درمان کووید 19 بسازد. معین شد که استروئید قدیمی دگزامتازون، نرخ مرگ ومیر را بین بیماران حاد متصل به دستگاه تنفس مصنوعی تا بیش از 12 درصد کاهش می دهد.

یافته های اولیه نشان می دهد که درمان های جدیدتر نظیر درمان پادتن مونوکلونال باملانیویماب که به تازگی مجوز اضطراری سازمان غذا و داروی آمریکا را دریافت نموده است، می تواند به بیماران تازه مبتلا شده ای یاری کند که هنوز در بیمارستان بستری نشده اند. اما این پیروزی ها هرچند چشمگیر کمیاب هستند. اغلب داروها مؤثر نبوده اند. کارکنان مراقبت های بهداشتی بیش از اتکا به راهکارهای دارویی، ازطریق بهبودها در مراقبت های پزشکی اولیه توانستند بیماران بستری را نجات دهند. ازآنجا که داروهای ضدویروسی معمولا مزایایی نسبتا کم دارند، امکان پیش بینی این اتفاق وجود داشت.

کوشش ها برای یافتن درمان های کووید 19 به دلیل سیل مطالعات نامناسب که در بهترین حالت نتایج بی معنی و در بدترین حالت گمراه نماینده داشتند، فرایندی آهسته به خود گرفت. اغلب هزاران کارآزمایی بالینی که راه اندازی شدند، برای فراوری نتایج محکم از نظر آماری، بیش ازحد کوچک بودند. بعضی گروه کنترل نداشتند؛ یعنی مجموعه ای از بیماران قابل مقایسه که با دریافت دارونما، به مرجعی برای قضاوت اثرات دارو تبدیل می شوند. کارآزمایی های دیگر نیز بی دلیل همپوشانی داشتند. دست کم 227 کارآزمایی درگیر آنالیز هیدروکسی کلروکین، داروی ضدمالاریایی بودند که اثربخشی آن برای مدت ها بحث برانگیز شد.

در گرماگرم فاجعه، وقتی مراکز اورژانس مملو از بیماران درحال مرگ است، به سختی می توان مطالعه ای دقیق به راه انداخت، چه رسد به اینکه چندین مورد از آن ها را در سرتاسر کشور هماهنگ کرد. بااین حال، هماهنگی غیرممکن نیست. درجریان جنگ جهانی دوم، سازمان های فدرال آمریکا در کوششی به دقت برنامه ریزی شده با شرکت های خصوصی، دانشگاه ها، ارتش و دیگر نهادها متحد شدند تا به فرایند ساخت و توزیع دارو سرعت بخشند. به نقل از کندال هویت از کالج دارتموث، نتیجه این همکاری که شامل درمان های انقلابی مالاریا، روش های تازه فراوری انبوه آنتی بیوتیک و دست کم 10 واکسن جدید یا بهبودیافته برای آنفلوانزا و دیگر بیماری ها بود، نه پیروزی نبوغ علمی بلکه درعوض اراده و اثربخشی سازمانی را نشان داد.

سال گذشته، پیروزی های مشابه در کشورهای مختلف به وقوع پیوست. در ماه مارس، پژوهشگران بریتانیایی با بهره گیری از سیستم بهداشت ملی این کشور، مطالعه ای کلان به نام ریکاوری به راه انداختند که از آن موقع تا به امروز بیش از 17٬600 بیمار کووید 19 را در 176 مؤسسه ثبت نام کرد. ریکاوری پاسخ هایی قاطع درباره دگزامتازون و هیدروکسی کلروکین ارائه داد و قرار است چندین درمان دیگر را ارزیابی کند. هیچ مطالعه دیگری در شکل دادن به درمان کووید 19 تا این حد تأثیرگذار نبوده است.

در ماه آوریل، مؤسسه ملی سلامت برنامه ای به نام ACTIV به راه انداخت که در آن، دانشمندان دانشگاهی و صنعتی، امیدبخش ترین داروها را اولویت بندی و برنامه های کارآزمایی را در سرتاسر کشور هماهنگ کردند. این مدل هرچند دیرهنگام بود، احتمالا در جهانی پس از کووید به پژوهشگران امکان خواهد داد تا به سرعت داروهای کاربردی را از بین انبوه مواد دارویی شناسایی نمایند. فرانسیس کالینز از NIH می گوید نمی توانم تصور کنم پژوهش های بالینی را در آینده به شیوه سابق انجام دهیم.

بخش چهارم: پیامد های مثبت کووید 19

حتی پس از جهانگیری کووید 19، ثمرات این نقطه عطف ما را در نبرد طولانی و مداوم دربرابر ویروس های مضر آماده تر می نماید. آخرین بار که یک ویروس چنین ویرانی مهیبی به بار آورد (جهانگیری آنفلوانزای 1918)، دانشمندان صرفا تازه درحال آموختن درباره ویروس ها بودند و وقت خود را برای جستجوی عاملی باکتریایی صرف کردند. اما ویروس ها متفاوت هستند. درحالی که بسیاری از دانشمندان به دقت ویروسی را نظاره می نمایند که به میلیون ها تن به شدت آسیب زده، جهان درحال آموختن درس هایی است که می توانند نحوه تفکر ما درباره این عوامل بیماری زا را برای همواره تغییر دهند.

تبعات بلندمدت عفونت ویروسی را درنظربگیرید. سال ها پس از شیوع ویروس کرونای سارس در هنگ کنگ در سال 2003، نزدیک به یک چهارم از نجات یافتگان همچنان دچار میالژیک انسفالومیالیتیز (ME) بودند؛ مرضی مزمن که علائمش نظیر خستگی مفرط یا مغز مه آلود می تواند پس از فعالیت خفیف به نحو چشمگیر تشدید شود.

تصور می شود ابتلا به این شرایط که با عنوان سندرم خستگی مزمن نیز شناخته می شود، به عفونت های ویروسی ارتباط دارد و خوشه های افراد مبتلا به آن معمولا به دنبال همه گیری های عظیم شکل می گیرد. درنتیجه وقتی انتشار کرونای جدید آغاز شد، افراد مبتلا به ME از شنیدن اینکه ده ها هزار نفر از مبتلایان بلندمدت کووید 19 تا ماه ها دچار علائم ناتوان نماینده بودند، تعجب نکردند. جنیفر بریا، مدیر اجرایی گروه حامی MEAction می گوید تمام افراد اجتماع من از زمان آغاز جهانگیری درحال فکرکردن به این سندرم بوده اند.

سندرم خستگی مزمن و بیماری های همزاد آن نظیر نوروپاتی اتونومیک (نوعی نقص عملکرد در دستگاه عصبی خودگردان)، فیبرومیالژیا (سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمن)، سندرم فعال سازی سلول ماست (نوعی نقص ایمنی) از مدت ها پیش نادیده گرفته شده و علائمشان به عنوان وهم یا بیماری روانی رد شده است.

از پژوهش درباره این بیماری ها حمایت چندانی به عمل نمی آید؛ از این رو دانشمندان کمی آن ها را مطالعه می نمایند و اطلاعات ناچیزی درباره چگونگی پیشگیری یا درمانشان وجود دارد. این سهل انگاری، بیماران بلندمدت کووید 19 را با پاسخ ها یا راهکارهای اندکی روبرو نموده است. آن ها درابتدا همانند جامعه عظیم تر ME نادیده گرفته شدند؛ اما شمار چشمگیرشان موجب شده است تا حدی به رسمیت شناخته شوند.

این بیماران خود آغاز به پژوهش و فهرست بندی علائمشان کردند و توانستند توجه مؤسسه ملی سلامت و سازمان بهداشت جهانی را جلب نمایند. بیمارانی که خود متخصص بیماری های عفونی یا سلامت عمومی بودند، داستان هایشان را در نشریه های برتر منتشر کردند. کووید بلندمدت درحال جدی گرفته شدن است و بریا امید دارد که این شرایط بتواند تمام بیماری های پساعفونت را به کانون توجهات بکشاند.

آنتونی فائوچی، مدیر مؤسسه ملی آلرژی و بیماری های عفونی نیز امیدوار است. فائوچی به عنوان دانشمندی برجسته، پژوهش های مهمی درزمینه اچ آی وی انجام داده و مزایای جنبی مطالعه این بیماری را عمیق می داند. پژوهش درباره اچ آی وی/ ایدز درک ما را از سیستم ایمنی و چگونگی تخریب آن توسط بیماری ها متحول نموده است و شکل گیری تکنیک هایی برای ساخت داروهایی ضدویروسی را به دنبال داشت که به درمان هپاتیت سی منجر شدند. نسخه ی های غیرفعال اچ آی وی برای درمان سرطان ها و اختلال های ژنتیکی به کار رفته اند. از یک بیماری، انبوهی از مزایا حاصل شد و همین امر درمورد کووید 19 نیز اتفاق خواهد افتاد.

فائوچی شخصا موارد مبتلا به علائم بلندمدت را دیده بود؛ اما به دلیل آنکه شناسایی عوامل بیماری زای مسئول آن علائم معمولا امکان پذیر نیست، مطالعه آن ها سخت است. اما به گفته فائوچی کووید 19 غیرمعمول ترین شرایط قابل تصور را به وجود آورده؛ گروه عظیمی از افراد با علائم بلندمدت که ویروسی شناخته شده عامل بروز آن ها است. این فرصتی محسوب می شود که نمی توانیم ازدست دهیم.

کووید 19 ازآنجا که ظاهرا به شیوه های غیرمعمول رفتار می نماید، هاله ای رمزآلود و ترسناک ساخته است. این بیماری موجب بروز علائم خفیف در بعضی افراد می شود؛ اما دیگران را به شدت بدحال می نماید؛ ویروسی تنفسی است و درعین حال ظاهرا به قلب، مغز، کلیه ها و دیگر اندام ها حمله می نماید و شمار کوچکی از افراد تازه بهبودیافته را دوباره آلوده نموده است. بااین حال، بسیاری از دیگر ویروس ها نیز از توانایی های مشابه بهره می برند. آن ها صرفا میلیون ها نفر را در عرض چند ماه آلوده نمی نمایند یا موجب جلب توجه کل جامعه علمی به خود نمی شوند. به لطف کووید 19، پژوهشگران بیشتری درحال جست وجو و ردیابی این جنبه های نادرتر عفونت های ویروسی هستند.

دست کم 20 ویروس شناخته شده ازجمله آنفلوانزا و سرخک می توانند موجب میوکاردیت (التهاب قلب) شوند. بعضی از این موارد خود به خود بهبود می یابند؛ عده ای دچار آسیب ماندگار و گروهی دیگر به سرعت به مسائل کشنده مبتلا می شوند. هیچ کس نمی داند چه درصدی از افراد مبتلا به میوکاردیت ویروسی، ملایم ترین سرنوشت را تجربه می نمایند؛ زیرا پزشکان معمولا به آن گروهی توجه می نمایند که به دنبال مراقبت پزشکی می فرایند. اما اکنون پژوهشگران قلب افراد بی علامت یا دارای علائم خفیف عفونت کووید 19 ازجمله ورزشکاران دانشگاهی را به دلیل نگرانی درباره ایست قلبی ناگهانی حین تمرینات سنگین به دقت معاینه می نمایند. درس های آموخته از این کوشش ها می تواند درنهایت از مرگ ومیر ناشی از دیگر عفونت ها پیشگیری کند.

ویروس های تنفسی با وجود آنکه بسیار شایع هستند، اغلب نادیده گرفته می شوند. ویروس سین سیشیال تنفسی، ویروس های پاراآنفلوانزا، راینوویروس ها، آدنوویروس ها، بوکاویروس ها و یک چهارم از دیگر ویروس های کرونای انسانی اغلب بروز بیماری های خفیف مشابه با سرماخوردگی را موجب می شوند. اما بیماری ناشی از آن ها می تواند شدید نیز باشد. مشخص اینکه چه زمان و چرا ابتلا به ویروس های یادشده موجب بیماری حاد می شود، سخت است؛ زیرا به جز آنفلوانزا، این گونه ویروس ها توجه یا سرمایه گذاری اندکی جلب می نمایند.

امیلی مارتین از دانشگاه میشیگان که از مدت ها پیش به منظور مطالعه ویروس های تنفسی درکوشش برای جذب سرمایه بوده است، می گوید این تصور وجود دارد که آن ها صرفا سرماخوردگی هستند و چیز چندانی نمی توان درباره شان آموخت. چنین استدلالی احمقانه و کوته بینانه است. ویروس های تنفسی، محتمل ترین عوامل بیماری زا برای ایجاد جهانگیری ها هستند و شیوع آن ها می تواند بالقوه بسیار شدیدتر از همه گیری جهانی کووید 19 باشد.

درباره حرکات ویروس های تنفسی ازطریق هوا نیز مطالعات کمی صورت گرفته است. لینزی مار از دانشگاه ویرجینیا تک می گوید این ایده بسیار جاافتاده است که ویروس ها عمدتا به جای آئروسل ها (ذرات ریز گرد وغبارمانند که در مسافت طولانی حرکت می نمایند)، ازطریق قطرک ها (ذرات کوچک و کوتاه برد آب بینی و دهان) منتشر می شوند. این ایده به دهه 1930 بازمی شود. در آن موقع دانشمندان درحال ازبین بردن این تصورات قدیمی بودند که بیماری ها دراثر هوای بد یا میاسما (بخار مسموم) به وجود می آیند.

به گفته مار، شواهد مبنی بر اینکه ویروس کرونای جدید می تواند ازطریق آئروسل ها منتشر شود، اکنون به شدت درحال افزایش است. مار یکی از معدود دانشمندانی محسوب می شود که پیش از جهانگیری، چگونگی انتشار ویروس ها ازطریق هوا را مطالعه می کرد. من در 6 ماه گذشته بیشتر از 12 سالی که مشغول کار در این زمینه بودم، مقبولیت داشته ام.

جهانگیری بعدی اجتناب ناپذیر است؛ اما درمقایسه با کووید 19 اجتماعی متفاوت از دانشمندان را درگیر خود خواهد نمود. آن ها بلافاصله مشخص خواهند کرد که آیا عامل بیماری زا (احتمالا یک ویروس تنفسی دیگر) ازطریق آئروسل ها حرکت می نماید و پیش از بروز علائم از افراد آلوده منتقل می شود یا نه. ممکن است ازهمان لحظات ابتدایی و نه پس از ماه ها بحث و جدال، استفاده از ماسک و تهویه بهتر هوا را توصیه نمایند. آن ها احتمال موج قریب الوقوع علائم بلندمدت را پیش بینی و امیدوارانه روش هایی برای پیشگیری از آن ها کشف خواهند کرد.

محتمل است گروه هایی پژوهشی برای اولویت بندی امیدبخش ترین داروها و هماهنگی کارآزمایی های بالینی عظیم ایجاد نمایند. آن ها می توانند پلتفرم های واکسنی که بهترین عملکرد را دربرابر کووید 19 داشتند، بردارند و مواد ژنتیکی عامل بیماری زای جدید را وارد آن نمایند و ظرف مدت چند ماه واکسن را ارائه دهند.

ادامه دارد...

pariha.com: پریها مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.

kurdeblog.ir: مجله سرگرمی و گردشگری