10 شاهکار سینمایی که لیاقت بردن نخل طلای جشنواره کن را داشتند - بلاگ پو

کن جشنواره ای است که با آنالیز سالانه آن قادر خواهید بود بسیاری از آثار باکیفیت دنیا در آن سال را تشخیص دهید و با نگاهی به برندگان جوایزش، تعدادی از باکیفیت ترین فیلم های سال را بیابید. این جشنواره که برگزاری آن به دهه 1930 میلادی بازمی گردد صندلی نمایش آثار بزرگترین فیلم سازان دنیا و در عین حال محل شناسایی بسیاری از استعدادهای نوظهور در طول تاریخ سینما بوده است.

با وجود نکات مورد اشاره گاهی اوقات در طول دهه های برگزاری جشنواره فیلم کن هیأت داوران برخی آثار را به شکل عمدی یا سهوی نادیده گرفته اند و می گردد با قاطعیت ادعا کرد آثار برجسته ای بوده که در سال های گذشته لیاقت دریافت مهم ترین جایزه این رویداد (نخل طلا) را داشته اند اما از دریافت آن بازمانده اند.

در ادامه به آنالیز 10 فیلم مهم می پردازیم که لیاقت دریافت نخل طلای جشنواره کن را داشته اند اما پیروز به دریافت این جایزه نشدند.

10- جایی برای پیرمردها نیست (No Country for Old Men)

• کارگردان: برادران کوئن
• سال ساخت: 2007
• بازیگران: تامی لی جونز، خاویر باردم، جاش برولین

فیلم سینمایی جایی برای پیرمردها نیست را باید یکی از پخته ترین و مهم ترین آثار برادران کوئن در نظر گرفت. اثری که اغلب جذابیت های فیلم های کوئن ها را در خود دارد.

جسارت، طنز سیاه، خشونت، شخصیت های شرور آرام که رفتارهای آن ها اهداف معمولی و قابل فهمی را دنبال نمی نماید، قهرمان های خاکستری و تقریبا هر چیزی که از این دو برادر انتظار دارید.

داستان فیلم در سال 1980 روایت می گردد. لوئلین ماس (با بازی جاش برولین) یک شکارچی است که در بیابان های تگزاس شکار دندان گیری نصیبش نشده و اتفاقی به یک صحنه جنایت برمی خورد؛ صحنه ای پر از جسد که به یک معامله ناپیروز و مسلحانه مواد مخدر مربوط است. او کیفی پر از دلار پیدا نموده و آن را مخفی می نماید و به این ترتیب خواسته یا ناخواسته پایش به یک ماجرای جنایی خطرناک و پیچیده باز می گردد. خاویر باردم در نقش یک قاتل مزدور به نام آنتون چیگور برای یافتن پول اجیر شده و از این طریق وارد داستان می گردد؛ مردی که هیچ کس و هیچ چیز جلودارش نیست.

جایی برای پیرمردها نیست از نظر تجاری یک پیروزیت اساسی بود. فیلمی که با بودجه 25 میلیون دلاری ساخته شد اما فراتر از انتظار عمل کرد و بیش از 150 میلیون دلار فروخت. فیلم در عین حال محبوب منتقدان بود، از نظر هنری به تحسین دنیای دست یافت و تعدادی از کارشناسان آن را یکی از بهترین آثار قرن اخیر نامیدند.

وقتی فیلم برادران کوئن به اسکار رسید هم پیروزیت ها ادامه داشت. این پدیده 4 جایزه اسکار دریافت کرد؛ از جمله جوایز مهمی چون اسکار بهترین فیلم و بهترین کارگردانی. اما شرایط فیلم در کن چندان درخشان نبود و مهم ترین جایزه کن به فیلم رومانیایی چهار ماه، سه هفته و دو روز (4 Months, 3 Weeks and 2 Days) ساخته کریستین مونجیو رسید.

• 5 فیلم برتر برادران کوئن

9- رانندگی (Drive)

• کارگردان: نیکولاس ویندینگ رفن
• سال ساخت: 2011
• بازیگران: رایان گاسلینگ، کری مولیگان، برایان کرانستون

نیکولاس ویندینگ رفن کارگردان فیلم سینمایی رانندگی از آن دست هنرمندانی است که به میزان شایستگی واقعی اش مورد تقدیر و توجه قرار نگرفته است؛ اما با این وجود هم باید او را یکی از مطرح ترین کارگردان های دانمارکی و اساسا هنرمندان اهل اسکاندیناوی در قرن اخیر به حساب آورد.

فیلم رانندگی که بر اساس رمانی به همین نام نوشته جیمز سالیس ساخته شده، ترکیبی است از توانایی های سطح بالای کارگردان، فیلم نامه خوب حسین امینی و بازی های متناسب از جمله نقش آفرینی رایان گاسلینگ در یکی از بهترین بازی های کارنامه حرفه ای اش.

گرچه فیلم سینمایی رانندگی تمجید گسترده منتقدان را در پی داشت اما در جشنواره فیلم کن رقابت را به درخت زندگی (Tree of Life) به کارگردانی ترنس مالیک (کارگردان مستقل ساز، حرفه ای و برجسته آمریکایی) واگذار کرد.

8- کلئو از 5 تا 7 (Cléo from 5 to 7)

• کارگردان: آنیس واردا
• سال ساخت: 1962
• بازیگران: کرونی مارچاند، دومینیک داورای، میشل لوگران

برخی از سینمادوستان معتقدند آنیس واردا بزرگترین کارگردان زن تاریخ سینما بود. حتی اگر این نظر مناقشه برانگیز را نپذیریم باید قبول کنیم که او در بدترین حالت یکی از برجسته ترین کارگردان های زن سینما بود.

واردا که فعالیت حرفه ای خود را از دوران شروع موج نو سینمای فرانسه شروع کرد در سال 1962 به عنوان دومین اثر سینمایی اش کلئو از 5 تا 7 را جلوی دوربین برد.

موج نوی سینمای فرانسه فضایی برای خلاقیت های گسترده و آزمایش های بدیع فراهم نموده بود؛ فضایی که به مذاق واردا خوش می آمد و این جسارت در بیان هنری در تمام طول زندگی حرفه ای با او ماند.

عموما فیلم سینمایی کلئو از 5 تا 7 را بهترین اثر واردا می دانند؛ برخی دیگر این فیلم را بهترین اثر او در دوران اولیه فیلم سازی این چهره صاحب نام سینمای فرانسه ارزیابی می نمایند.

فیلم داستان یک خواننده زن خیال پرداز را روایت می نماید که ساعاتی را با اضطراب در انتظار نتیجه یک آزمایش مربوط به سرطان سپری می نماید.

کلئو از 5 تا 7 با شخصیت های تأثیرگذار و تفسیر ظریفی که از شرایط زن مدرن در جامعه ارائه می داد، قلب بسیاری از سینمادوستان را در دنیا تسخیر کرد.

در حالی که امروز فیلم آنیس واردا یکی از آثار کلیدی سینمای فمینیستی ارزیابی می گردد، در دوران اکران با واکنش های منفی برخی منتقدان افراطی روبرو شد؛ آن ها فیلم را ضد فمینیسم و هوادار استعمار دانستند و مدعی شدند اثر کوشش می نماید زن را به عنوان موجودی ساده اندیش و ناتوان در اداره امور به تصویر بکشد.

با وجود این نگاه های انتقادی عجیب نبود که در رقابت های آن سال جشنواره فیلم کن جایزه اصلی جشنواره به فیلم بزرگ آنیس واردا تعلق نگیرد بلکه سهم درام برزیلی قول (The Given Word) به کارگردانی آنسلمو دوراتچی گردد.

7- یک پیغامبر (A Prophet)

• کارگردان: ژاک اودیار
• سال ساخت: 2009
• بازیگران: طاهر رحیم، نیلز آرستراپ، عادل بن شریف

یک خلافکار خرده پای عرب تبار زندانی می گردد و به سرعت در می یابد که زندگی پشت میله ها با آنچه پیش تر تصور نموده بود به کلی متفاوت است. فیلم داستانی درباره خیانت و پارانویا را روایت می نماید که در نهایت شخصیت اصلی را به انسانی کاملا متفاوت تبدیل می نماید.

ژاک اودیار کارگردان فیلم از چهره های برجسته سینمای معاصر فرانسه است و به گواه بسیاری از منتقدان یک پیغامبر هم مهم ترین فیلم کارنامه کاری او است. اثری کامل که روایتگر صادق و بی رحم وقایعی است که به شکل جزئی در زندان های فرانسه و به شکل کلی در جامعه فرانسه رخ می دهند.

رقیب این فیلم مهم فرانسوی اثر بزرگ دیگری از میشائل هانکه به نام روبان سفید (The White Ribbon) بود. گرچه هیچ منتقد منصفی نمی تواند منکر ارزش های فیلم بزرگ و بسیار باکیفیت هانکه گردد اما در این هم شکی نیست که یک پیغامبر ساخته ژاک اودیار اثری در حد و اندازه های تصاحب نخل طلا از جشنواره فیلم کن بود.

6- کوایدان (Kwaidan)

• کارگردان: ماساکی کوبایاشی
• سال ساخت: 1964
• بازیگران: رنتارو میکونی، کیکو کیشی، میچیو آراتاما

ماساکی کوبایاشی از اسطوره های سینمای ژاپن و از بزرگترین کارگردان های تاریخ سینما است. کوبایاشی را باید نمادی دانست از یک مدل خاص فیلم سازی که در آن فیلم به تدریج اثر عمیق خود را درون مخاطب ایجاد می نماید.

باید به صراحت گفت مخاطب سینمای کوبایاشی، مخاطب عام سینما نیست و هر علاقه مندی نباید پای آثار این استاد سینمای ژاپن بنشیند؛ اما اگر سینما برای مخاطب به دغدغه ای جدی تبدیل گردد بی شک کوبایاشی سحرانگیز است و هرگز ناامیدتان نمی نماید.

او که آثار بزرگ و مطرحی چون سه گانه حماسی وضع بشر (The Human Condition) و درام تأثیرگذار هاراکیری (Harakiri) را در کارنامه دارد اواسط دهه 1960 فیلم سینمایی ترسناک کوایدان را جلوی دوربین برد.

کوایدان (به معنای داستا ن های ارواح) چهار داستان را بر اساس فولکلورهای ژاپنی روایت می کرد و در هنگام ساخت چه از نظر هزینه و چه در استفاده بدیع از فرم، سرآمد فیلم های ژاپنی بود. با این وجود فیلم بزرگ کوبایاشی نتوانست نخل طلای جشنواره فیلم کن را کسب کند و این جایزه سهم مهارت…و نحوه به دست آوردنش (The Knack…and How to Get It ) به کارگردانی ریچارد لستر شد.

امروزه بسیاری از تحلیل گران موافق اند که فیلم لستر ابدا در حد و اندازه های اثر استاد بزرگ سینمای ژاپن نبود. این نکته را هم نمی توان نادیده گرفت که درک فیلم کوبایاشی برای مخاطبان اروپایی ساده نبود و احتمالا مخاطب ژاپنی این داستان های برآمده از ادبیات سنتی این کشور را بیشتر و بهتر درک می کرد.

5- سوختن (Burning)

• کارگردان: لی چانگ-دونگ
• سال ساخت: 2018
• بازیگران: یو آه این، استیون ین، جئون جونگ سو

در دهه های گذشته سینمای کره جنوبی فرایند رو به رشدی را طی نموده است. فیلم سینمایی سوختن بی تردید یکی از محبوب ترین و قدرتمندترین تریلرهای کره ای در سال های اخیر بوده که توجه مخاطبان غربی را به خود جلب نموده است.

سوختن را لی چانگ-دونگ در سال 2018 میلادی کارگردانی کرد. لی چانگ-دونگ با همکاری او جونگ-می فیلم نامه اثر را بر پایه کتاب سوزاندن انبار اثر هاروکی موراکامی نوشت.

جونگ سو پسر جوانی است که اتفاقی به دختری که در گذشته با هم در یک محل زندگی می کردند برخورد می نماید. دختر از جونگ سو می خواهد در طول دوره سفری که به افریقا دارد از گربه اش مراقبت کند. وقتی که دختر از سفر بازمی گردد پسر مرموزی به نام بن را به جونگ سو معرفی می نماید؛ پسر جوانی که راز سرگرمی های پنهانی اش را با وی در میان می گذارد.

سوختن فیلمی است که سؤالات زیادی را مطرح نموده ولی لزوما پاسخ های حاضر و آماده ای برای آن ها ندارد و از این نظر مرموز و مؤثر است. لی چانگ-دونگ استادانه هیجان، نبض درام و داستان عاشقانه را با هم ترکیب نموده است. بازی های سه بازیگر اصلی فوق العاده اند و در طول فیلم داستان به شکلی مداوم از سطح به عمق می رود.

از سوی دیگر سوختن را باید در میان آثار سینمای شرق آسیا که در سال های گذشته مضامین طبقاتی پررنگی دارند تحلیل کرد. این اثر سینمایی شباهت های چشمگیری با چند فیلم تحسین شده دیگر آسیایی دارد؛ انگل (Parasite) و دزدان فروشگاه (Shoplifters) که هر دو مسائل اجتماعی و طبقاتی را به عنوان ایده های محوری خود مطرح می نمایند. سوختن اما نگاهی غیرمستقیم تر و چه بسا پیچیده تر به مسأله دارد. سوختنِ درونیِ جوانی از طبقات نه چندان مرفه جامعه که در برابر قدرت، رفاه، برتری و کیفیت حاصل از ثروتِ رقیب خود کاملا عاجز شده و قادر به رمزگشایی بلایی که دقیقا به سرش می آید نیست. این سوختن درونی به خشمی درونی تبدیل شده که به زودی چه در فیلم و چه در جامعه زبانه خواهد کشید.

با وجود آنکه سوختن محبوب بسیاری از منتقدان بود و در فهرست بهترین فیلم های سال جای ثابتی داشت اما پیروز نشد جوایز هیچ یک از فستیوال های برجسته را تصاحب کند. با اینکه سوختن امتیازی خیره نماینده از منتقدان بین المللی حاضر در جشنواره فیلم کن گرفت اما نخل طلا به فیلم سینمایی دزدان فروشگاه به کارگردانی هیروکازو کورئیدا رسید.

4- سبک سواران (Easy Rider)

• کارگردان: دنیس هاپر
• سال ساخت: 1969
• بازیگران: پیتر فوندا، دنیس هاپر، جک نیکلسون

ایزی رایدر یا سبک سواران یک فیلم جاده ای بسیار مشهور و تأثیرگذار است که از جمله کلیدی ترین آثار جنبش هالیوود نو به حساب می آید و در عمل آن را از فیلم های شروعنماینده راستا این جنبش در نظر می گیرند.

سبک سواران که ریشه ای عمیق در فرهنگ پاپ آمریکا دارد هنگام اکران اولیه با نگاه هایی متفاوت از دو سوی طیف روبه رو بود. برخی شیفته این اثر نوآورانه و دوران ساز شدند و برخی دیگر شمشیرشان را برای این فیلم از رو بستند.

در حالی که امروز فیلمی مثل سبک سواران را همچون یک شاهکار درخشان ارزیابی می کنیم اما در سالی که فیلم منتشر شد نتوانست در بخش مسابقه جشنواره فیلم کن عملکرد پیروزیت آمیزی داشته باشد. سبک سواران در این رویداد هنری جایزه بهترین فیلم اول را به دست آورد و نخل طلا به فیلم اگر…. (If…. ) ساخته لیندسی اندرسن رسید که احتمالا در آن تاریخ برای هیأت داوران انتخاب مطمئن تر و البته محافظه کارانه تری بود.

عناصر خاص فرهنگی فیلم که در واقع نوعی دیدگاه انتقادی نسبت به وضع موجود را بازتاب می داد و روح طغیان گر اثر هنوز هم بعد از گذشت دهه ها در آن جاری است.

3- علی: ترس روح را می خورد (Ali: Fear Eats the Soul)

• کارگردان: راینر ورنر فاسبیندر
• سال ساخت: 1974
• بازیگران: بریژیت میرا، الهادی بن سالم، باربارا ولنتین

علی: ترس روح را می خورد در سال 1974 رقیب سرسختی چون مکالمه (The Conversation) را در جشنواره فیلم کن پیش رو داشت؛ جایزه نخل طلا هم به این فیلم کوپولا رسید. مکالمه در کنار سه گانه پدرخوانده (The Godfather) مهم ترین اثر کوپولا بود و در کیفیت و قدرت آن شکی نیست.

با این وجود نمی گردد منکر شد که فیلم علی: ترس روح را می خورد اثر راینر ورنر فاسبیندر هم شایستگی دریافت این جایزه را داشت. فیلم درباره زندگی و دشواری هایی است که علی (یک کارگر مهاجر اهل مراکش در آلمان) تجربه می نماید. فیلم عشق عجیب و رابطه غیرمتعارف این مرد را نیز با زنی مسن تر از خود به تصویر می کشد.

راینر ورنر فاسبیندر یکی از چهره های مهم موج نوی سینمای آلمان است و شاید هرگز با هیچ فیلم دیگری به این اندازه به دریافت جایزه نخل طلا نزدیک نشده بود. در واقع علی: ترس روح را می خورد تنها یکی از دو فیلمی بود که از این فیلم ساز وارد بخش مسابقه جشنواره کن شدند.

2- نفرت (La Haine)

• کارگردان: متیو کاسوویتس
• سال ساخت: 1995
• بازیگران: ونسان کسل، هوبرت کاوندی، سعید تغماوی

نفرت از جمله آثار پرسروصدای سال 1995 بود. اثری که داستانی ساده و در عین حال عمیق را از رابطه سه دوست سیاه پوست، عرب و یهودی دیدگاه شان نسبت به مقوله انتقام را روایت می کرد؛ داستانی که قلب بسیاری از سینمادوستان را ربود.

نفرت نشان داد مسأله تبعیض تاریخ مصرف گذشته و قدیمی نیست و نه تنها ریشه در گذشته دارد بلکه در حال حاضر نیز به شکل غیرقابل انکاری مشهود است.

نفرت بی شک مهم ترین و پیروز ترین فیلم متیو کاسوویتس تا به امروز بوده است. فیلم به خاطر بازی های درخشان، پیغام درونی و رئالیسم تندش به شکل گسترده ای تحسین شد؛ اثری که برخورد خشن با اقلیت ها و چرخه انتقام و نفرت را پیش چشم تماشاگران می آورد.

همه این ویژگی ها باعث می گردد گمان کنیم نفرت گزینه شایسته ای برای دریافت جایزه نخل طلا در چهل و هشتمین دوره از جشنواره فیلم کن بود اما جایزه به فیلم زیرزمین (Underground) یکی از معروف ترین آثار امیر کوستوریتسا کارگردان صرب رسید.

فیلم سورئال و تلخ کوستوریتسا که باعث شد نخل طلا برای بار دوم به این کارگردان برسد عمیقا شایسته تحسین بود اما نفرت متیو کاسوویتس هم چیزی کم نداشت و یک فرصت استثنایی را از دست داد.

1- مهر هفتم (The Seventh Seal)

• کارگردان: اینگمار برگمان
• سال ساخت: 1957
• بازیگران: ماکس فون سیدو، گونار بیورنستراند، نیلز پاپه

در نهایت به فیلمی رسیدیم که عجیب ترین گزینه این لیست است. اثری بزرگ و فراموش نشدنی از کارگردانی کم نظیر؛ اگر نگوییم بی نظیر.

مهر هفتم از جمله برجسته ترین آثار اینگمار برگمان کارگردان شهیر سوئدی است. فیلم داستان یک شوالیه قرون وسطایی را بازگو می نماید که در سفری به سرزمینی طاعون زده با مرگ روبه رو شده و بر سر جان خویش با مرگ شطرنج بازی می نماید.

به هر حال برگمان و مجموعه آثار بزرگش نیازی به معرفی ندارند. این اسطوره سینمای سوئد مخاطبانش را با گستره وسیعی از آثار برجسته طی چند دهه همراهی کرد و در نهایت از نظر بسیاری از کارشناسان، منتقدان و نظریه پردازان تاریخ سینما نام خود را در میان بزرگترین وزنه های تاریخ سینما قرار داد.

امروزه از نظر بسیاری مهر هفتم بهترین فیلم برگمان است اما جالب است بدانید وقتی فیلم در سال 1957 اکران شد با برخی نظرات منفی به ویژه در سوئد روبرو شد. فیلم برگمان در نهایت پیروز به دریافت جایزه نخل طلا نشد و امروزه می توان این تصمیم را در میان بزرگترین اشتباهات این جشنواره در نظر گرفت. ماجرا زمانی جالب تر می گردد که بدانید جایزه به ترغیب محبت آمیز (Friendly Persuasion) فیلمی از ویلیام وایلر رسید که ابدا با هیچ متر و معیاری قابل مقایسه با فیلم بزرگ برگمان نیست.

در واقع حتی اگر قرار نبود جایزه به فیلم برگمان برسد آثار بزرگ دیگری چون کانال (Kanal)، محکوم به مرگی گریخته است (A Man Escaped) و شب های کابیریا (Nights of Cabiria) شایسته دریافت نخل طلای آن سال جشنواره فیلم کن بودند.

pariha.com: پریها مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.

kurdeblog.ir: مجله سرگرمی و گردشگری