اینجا گرند کنیون ایران است؛ فیروزآباد فارس را ببینید!، تصاویر - بلاگ پو

حمیدرضا خلیقی

ایرنا: این تنگه زیبا یکی از جاذبه های جهانگردی استان فارس است که مورد توجه جهانگردان خارجی و داخلی قرار گرفته و در فصل بهار همراه با طبیعت جذابش پذیرای عده زیادی از علاقه مندان است.

این مکان، تداعی نماینده نبرد عشایر جنوب فارس علیه استعمارگر انگلیس است.

به روایت بعضی کتاب های تاریخی، سیاست های استعمارگرایانه انگلیس و نیز بروز ناامنی و بی ثباتی در ایران به همراه آماده شدن اروپا برای شروع جنگی خانمان سـوز، روزهای سختی را برای ایران رقم زد؛ روزهایی که در اوج جنگ جهانی اول با حضور انگلیس در جنوب ایران و گسترش ناامنیِ جاده ها به ویژه در فارس همراه شد اما در همین زمان نیروهای ایلیاتی و عشایری قشقایی در آنجا حضور داشتند که به رهبری صولت الدوله قشقایی یکی از مهم ترین و گسترده ترین مقاومت ها را علیه نیروهای انگلیسی انجام دادند.

بر این اساس، نخستین درگیری میان قشقایی ها با انگلیسی ها هنگامی رخ داد که طوایف قشقایی در کوچ بهاره خود به طرف مناطق ییلاقی بودند در این میان دسته ای از تیره حاجی محمدلوی طایفه دره شوری در نزدیکی خان زنیان ساکن شدند و گم شدن 2 راس الاغ بارکش مربوط به پلیس جنوب باعث درگیری آنها شد.

بر اساس بعضی منابع تاریخی، قشقایی ها در نبرد آق چشمه با انگلیسی ها، نخست شکستی بر آنها وارد آوردند اما نیروهای کمکی انگلیس با توپ و مسلسل هایی که داشتند، آنها را غافلگیر کردند اما قشقایی ها دست از مقاومت برنداشتند و تلفاتی بر انگلیسی ها وارد کردند.

جیمز فردریک مابرلی در کتاب عملیات ایران در توصیف سواران قشقایی می نویسد: اسب های توانمند و چالاکشان از هر فراز و نشیبی می گذشتند و عشایر که تا بُن دندان مسلح بودند در این نبرد شجاعانه جنگیدند و برای حمله به طرف مقابل یا محاصره آنها از هیچ فرصت فروگذار نکردند. به این صورت انگلیسی ها که در جنگ با قشقایی ها در حال شکست بودند به طرف شیراز عقب نشینی کردند تا موضع پلیس جنوب را در شهر استحکام بخشند.

انتها در خرداد و تیر 1296 خورشیدی نیروهای انگلیسی در شیراز از طریق ایلات عشایر محاصره شدند و صولت الدوله همچنان در شهرهای جنوبی فارس علیه انگلیسی ها فعالیت می کرد تا اینکه فرمانفرما از والی گری فارس برکنار و مصدق السلطنه که هنگام بازگشت از اروپا به ایران در شیراز توقف و حضور داشت از طریق گروهی از بزرگان شیراز برای ساماندهی اوضاع دعوت شد تا مسوولیت والی گری فارس را بپذیرد.

تنگه هایقِر کجاست؟

این تنگه در روستای رودبال واقع در فاصله 35 کیلومتری فیروزآباد فارس قرار گرفته است که به نام گرند کنیون ایران شهرت دارد، ارتفاع این تنگه 450 متر است و حدود هشت تا 14 کیلومتر طول دارد و در عمق آن نیز رودخانه قره آقاج از میان آن عبور می نماید.

جاده آسفالته و پر پیچ و خم منتهی به تنگه هایقِر پس از گذشتن از سدی که هم اینک در حال ساخت است، همراه با درختان سبز در دامنه کوه ها و وجود گله های عشایر بر زیبایی این منطقه اضافه نموده است.

گونه های گیاهی

در این منطقه گونه های گیاهی همچون بنه، بادام کوهی (الوک) کُل خُنگ، گیاه تربین که در رنگ رزی به کار می رود ، درخت ارژن، کهکم، آویشن، ریواس، انار،گیلاس وحشی، کتیرا، گل گاوزبان و گل بنفشه و کندو های عسل طبیعی و گیاه ّتلو نیز وجود دارد.

همچنین، خرس ، پلنگ ،کفتار ، روباه ، کَل ، بُزکوهی ، میش ،قوچ و پازن ، هم در این منطقه وجود داشته که بسیاری از این گونه ها از جمله خرس نسل آن از بین رفته اما پلنگ در این کوه ها دیده شده است .

خاطرات زیادی در تنگه هایقر دارم

بزرگ بهزادی یکی از عشایر ایل قشقایی که 84 سال سن دارد گفت: تمام عمرم را در کوه های این منطقه گذرانده ام و خاطرات زیادی در تنگه هایقِر دارم.

بهزادی در خصوص اینکه چرا نام تنگه را هایقِر گذاشتند، اضافه نمود: زمانی که سربازان انگلیسی این تنگه را اشغال کردند، دلیر مردان قشقایی در نبردی سخت آنها را شکست دادند و زمانی که پیروز شدند فریاد بر آوردند، های قِر، های قِر به معنی مُردن متجاوزان انگلیسی .

وی افزود: زندگی ما در چادر (ایشون) گذشت و طی این سال ها حیوان هایی از جمله کفتار، پلنگ،روباه، گراز،گرگ همچنین میش، قوچ، کَل، بُز و پازن را بارها دیده ام و بارها شنیده ام در این منطقه به دلیل وجود رودخانه، خرس هم دیده شده است اما هم اینک از این حیوان خبری نیست.

مسوولان میراث فرهنگی به این منطقه زیبا سر و سامان دهند

این مرد کهنسال عشایر با بیان اینکه تنگه هایقر بهترین مکان برای جهانگرددی است، گفت: امیدوارم مسوولان سازمان میراث فرهنگی به این منطقه زیبا سر و سامان دهند و امکانات رفاهی و بهداشتی و همچنین با زدن تابلو به ویژه در فصل تابستان و بهار، وجود مارهای سمی را هشدار دهند.

بهزادی با بیان این که گیاهان دارویی همچون آویشن، گل بنفشه، گل گاوزبان ، کهکم ، بنه ، کُل خُنگ، کتیرا در این منطقه به طور طبیعی رشد می نماید گفت: با وجود سن زیاد، هنوز هم با طناب به ارتفاع های این تنگه می روم و عسل طبیعی به دست می آورم.

عروس و دامادهای قشقایی به رسم یادبود در تنگه هایقر عکس می گیرند

مربی فدراسیون کوهنوردی که اهل شهرستان فیروزآباد است هم گفت: با توجه به جذابیت های زیاد تنگه هایقر، عروس و داماد های ایلات قشقایی به رسم یادیود در این تنگه عکس و فیلم می گیرند.

ناصر جعفری زاده اضافه نمود: در زمان اشغال این منطقه زیبا و سرسبز با جویبارهای روان و آبشار های جذاب، جنگ سختی میان اشغالگران انگلیسی و عشایر ایل قشقایی صورت می گیرد.

وی افزود: زمانی که اشغالگران انگلیسی به دست عشایر دلیر به هلاکت می رسیدند، آنها فریاد بر می آوردند آهای قِر که قِر در لغت به زبان ایل قشقایی که ترکی است معنی مُردن می دهد به همین جهت نام این تنگه با صفا را هایقِر گذاشتند.

زیبایی های این تنگه قابل قیاس نیست، رسیدگی گردد

این کوهنورد که تا به امروز قُله های زیادی را در ایران فتح نموده است ادامه داد: بیش از 30 سال سابقه کوهنوردی دارم و بیشتر قله های ایران و قله آرارات در ترکیه را فتح نموده ام اما زیبایی هایی که در ارتفاعات تنگه هایقر وجود دارد با آنها قابل قیاس نیست از این رو باید به این منطقه زیبای جهانگردی رسیدگی گردد برای همین است که تنگه هایقر را با تنگه گرند کانیون واقع در آمریکا تشبیه می نمایند.

گرند کانیون (Grand Canyon) یک دره عمیق در ایالت آریزونا امریکاست که رودخانه کلرادو از میان آن عبور می نماید به همین جهت تنگه هایقر را به گرند کانیون ایران تشبیه نموده اند.

جعفری زاده ادامه داد: در این منطقه ورزش های کوهستانی از جمله پرش، صخره نوردی، دره نوردی و با وجود رودخانه و آبشارهای طبعیعی با ارتفاع 450 متر می گردد بسیاری از ورزش ها حتی قایق سواری را دراین منطقه راه اندازی کرد و حتی تله کابین هم می گردد، راه انداخت.

این مدرس کوهنوردی ادامه داد : در فصل زمستان با وجود بارندگی جویبارها و آبشارها روان می شوند اما برای استفاده در فصل های دیگر می گردد آب های جاری شده ر ا در تنگه مهار کرد و با پمپاژ به ارتفاع بُرد تا آبشارها مرتب به ویژه در فصل تابستان جاری باشندهر چند سد هایقر نیز چند سالی است عملیات تکمیلی آن متوقف مانده است.

عروس کُش

وی گفت: در زمان های قدیم در قلمدان یک و 2 این منطقه، عروس و دامادی سوار براسب برای به جا آوردن آداب و رسوم گذشته در ارتفاعی که جهانگردان هم اینک برای دریافت عکس حضور می یابند، حضور یافتند که اسب عروس رَم می نماید و از کنترل خارج شده و به داخل دره که 450 متر عمق دارد، سقوط نموده بود.

جعفری زاده افزود: از این رو این ارتفاع خطرناک به نام عروس کُش نام گذاری نموده اند و جالب اینکه جهانگردان برای دریافت عکس یادگاری تا لبه پرتگاه می فرایند و هیچ علائم هشداری هم نصب نشده و بسیار خطرناک است.

کمبود پارکینگ و امکانات رفاهی

جعفری زاده که عضو گروه امداد و نجات هلال احمر فارس است می گوید: به نظرم برای رفاه حال جهانگردان در این تنگه دیدنی احتیاج است که امکاناتی همچون سرویس بهداشتی ، محل پارک خودرو و قرارگاه های کوهستانی ساخته گردد تا پس از گذر از شرایط شیوع کرونا، بتوان از ظرفیت های این منطقه برای توسعه جهانگردی استفاده کرد.

سال ها به دنبال فرصت بودم تا تنگه هایقر را ببینم

یک جهانگرد که با خانواده از شیراز به تنگه هایقر سفر نموده است گفت : نام فیروزآباد همواره برای من یاداور تاریخ باشکوه ایران در دوره ساسانیان است.

محمد جواد خواجه یار ادامه داد: جاهای جهانگردی زیادی در فارس و ایران دیده ام تا اینکه برای اولین بار نام تنگه هایقر را شنیدم ،تنگه ای که آن را با گرند کانیون امریکا تشبیه می نمایند و همین توصیف کافی بود که با تمام وجود بخواهم این شکاف طبیعی را از نزدیک تماشا کنم.

وی افزود: راستا شیراز تا تنگه هایقر سرشار است از یادآوری های تاریخ و زیبایی های طبیعت؛ 20کیلومتر بعد از فیروزآباد به سمت شهرستان قیرو کازرین یک جاده پر پیچ و خم کوهستانی با آوای پرندگان بهاری پشت سر گذاشتیم و به هیچ عنوان انتظار اینکه چنین دره شگفت انگیزی وجود دارد را نمی کردم.

این جهانگرد ادامه داد: بعد از گذشت 10 دقیقه بالای گردنه رسیدیم، آخرین نقطه ای که جاده و دره کنار هم هستند، تصاویر عجیب باشکوهی وجود داشت که با دیدن آن احتیاط کردن رو هشدار می دهد.

ایستادن کنار تنگه، دل شیر می خواهد

خواجه یار اضافه نمود: دره عمیق و زیبایی است که ایستادن کنار دیواره های آن دل شیر می خواهد؛ بیشتر جهانگردان مواظب هستند تا به لبه پرتگاه با عمق 450 متر نفرایند و زمانی هم که نزدیک این دره بزرگ می شوند عظمت این دره را با جسم و جان درک می نمایند.

وی گفت: رودخانه ای سبز رنگ از کف دره پیداست و انواع پرنده هایی که از درون دیواره های تنگه با آواز به پرواز درمی آیند؛ اینها جلوه زیبایی را به این تنگه جذاب و تاریخی داده است و زمانی که ازآن جدا می شوی دوباره دلت برای تنگه هایقر تنگ می گردد.

نگاه ویژه به این تنگه گردد

خواجه یار با بیان اینکه باید مسوولان میراث فرهنگی و جهانگردی فارس بیشتر به این دره زیبا نگاه نمایند، اضافه نمود: تابلوهای هشدار دهنده، حفاظ کردن لبه پرتگاه ها، سکوهای نشستن، امکانات رفاهی، سرویس بهداشتی ، ایجاد پارکینگ احتیاج این منطقه زیبای جهانگردی است که می تواند پذیرای جهانگردان داخلی و خارجی بیشتری باشد .

وصف این تنگه زیبا را شنیده بودم اما

همچنین جهانگرد دیگری که با خانواده از شیراز به تنگه هایقرآمده بودند گفت: وصف این تنگه را بارها شنیده بودم اما تا زمانی که از آن دیدن نکنید ، به عظمت و زیبایی آن پی نخواهد برد.

سمیرا آل منصور ادامه داد: طبیعت زیبای بهاری همراه با پرواز و آوای پرندگان و وجود گونه های گیاهی این منطقه را زیباتر نموده است و زمانی هم که آنجا را ترک می کنی دلت برای چنین پدیده بی نظیر که بوی تاریخی هم می دهد، بیشتر تنگ می گردد.

وی افزود: این تنگه زیبا و بکر نماد مقاومت مردمان ایل قشقایی است که با تمام وجود در برابر اشغالگران انگلیسی جنگیدند وآنها را از منطقه بیرون کردند تا این تنگه به نام هایقر فریاد برآمده از خشم ایل قشقایی، نام گذاری گردد و از مسوولان سازمان جهانگردی و میراث فرهنگی فارس می خواهم به این منطقه زیبا و توریستی نگاه بیشتری داشته باشند.

نیوشا عقیلی از شیراز دیگر بازدید نماینده از این تنگه است و گفت: بارها وصف این تنگه جذاب را شنیده بودم برای همین تصیم گرفتیم به همراه خانواده از آن بازدید کنیم.

وی افزود: برایم خیلی جالب بود زیرا تا به امروز این طبعیت بکر همراه با وجود آبشارها و عظمت دره ها که در کف آن رودخانه ای نیز وجود دارد را ندیده بودم .

عقیلی گفت : به نظرم باید به این منطقه جهانگردی نگاه ویژه گردد و امکاناتی از جمله پارکینگ احداث گردد زیرا در این جاده کوهستانی، توقف خودروها در کنار جاده می تواند خطراتی را ایجاد کند.

جشنواره راه رفتن بر روی طناب توسط ایران و ایتالیا

یازدهم فروردین ماه 1398 مسوول اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و جهانگردی شهرستان فیروزآباد از توابع استان فارس گفته بود: جشنواره راه رفتن بر روی طناب توسط طناب بازان ایران و ایتالیا در دو نوبت صبح و عصردر تنگه هایقرمعروف به گرندکانیون ایران در شهرستان فیروزآباد استان فارس برگزار گردید.

وی اضافه نموده بود: استان فارس، در کنار جاذبه های جهانگردی و تاریخی منحصر به فرد، ظرفیت لازم برای ایجاد جاذبه های جدید به خصوص در حوزه طبیعی و ورزشی را داراست و می توان با فراهم نمودن زیرساخت ها مناسب، در این شاخه جهانگردی، رشد جذب جهانگرد را داشت.

وی ادامه داد: شهرستان فیروزآباد، اقدامات خود را برای جذب جهانگردان ورزشی داخلی و خارجی شروع نموده است زیرا این منطقه دارای پدیده های کم نظیری چون پستی بلندی های عجیب، رنگ های متنوع در صخره ها و دیواره های بلند دره و رودخانه پرآب جاری در کف است.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

asiaro.ir: سفر به آسیا و کشورهای شرق آسیا، آسیای مرکزی و خاورمیانه

thailandro.ir: سفر به تایلند با همه خوشی ها و تفریحات هیجان انگیز