علت علاقه مغز به منفی بافی - بلاگ پو

خبرنگاران| آیا شما هم هنوز غرقِ فکر کردن به توهینی که در گذشته به شما شده یا اشتباهاتی که نموده اید می شوید؟ انتقاد در قیاس با تعریف و تمجید اثر بیشتری دارد همین طور اخبار بد در قیاس با اخبار خوب معمولاً توجه بیشتری را به خود جلب می نمایند. علتش اینست که اتفاقات منفی اثرگذاریِ بیشتری روی مغز دارند. روان شناسان به این موضوع سوگیریِ منفی می گویند که می تواند اثر قدرتمندی بر رفتار، تصمیمات و حتی روابط ما بگذارد.

سوگیری منفی چیست؟

به گزارش خبرنگاران؛ سوگیری منفی گرایشِ ما نه فقط به ثبت آسان ترِ محرک های منفی بلکه فکر کردن زیاد درباره آنهاست. این سوگیری منفی که به عدم تقارنِ مثبت-منفی هم شناخته می گردد به این معناست که ما نیشِ کنایه و زخم زبان را با قدرت بیشتری احساس می کنیم تا شیرینیِ تعریف و تمجید را.

این پدیده روان شناختی شرح می دهد که چرا غلبه بر نخستین برداشت های بد می تواند انقدر سخت باشد و اینکه چرا رویداد های ناگوارِ گذشته می تواند چنین نشانه های ماندگاری داشته باشد. ما کمابیش در هر ارتباطی بیشتر تمایل داریم روی نکات منفی تمرکز کنیم و سپس با روشنی بیشتری آن ها را به یاد آوریم.

ما انسان ها گرایش داریم:

- تجربیات آسیب زا را بهتر از تجربیات شیرین به یاد آوریم

- توهین ها را بهتر از تحسین ها به یاد آوریم

- به محرک های منفی قوی تر واکنش نشان دهیم

- به رویداد های منفی بیشتر فکر کنیم

- و به رویداد های منفی قوی تر واکنش نشان دهیم

فرض کنید روز کاری خوبی را می گذرانید تا اینکه یکی از همکاران بی مقدمه اظهارنظری می نماید که از دید شما آزاردهنده است. حالا شما باقی روز کاری تان غرق فکر کردن به حرف او می شوید. وقتی از سرکار به خانه برمی گشت و یکی از اعضای خانواده از شما می پرسد روزت چطور بود؟ بااینکه در کل روز خوبی را سپری نموده اید به جز همان اظهارنظر آنی، در جواب می گویید: روز مزخرفی بود! این سوگیری نسبت به نکات منفی سبب می گردد شما به اتفاقات بد بیشتر توجه کنید و اهمیت آن ها را بیش از چیزی که هستند بالا ببرید.

تحقیقات پیرامون سوگیری منفی

تحقیقات ثابت نموده است که مردم در طیف گسترده ای از رویداد های روان شناختی، وقت کوشش برای درک دنیای پیرامون شان روی وقایع منفی تمرکز بیشتری می نمایند. برای نمونه ما تمایل داریم:

- روی رویداد های منفی بیشتر تمرکز کنیم

- از تجربیات و نتایج منفی بیشتر بیاموزیم

- بیشتر براساس داده های منفی تصمیم گیری کنیم

این بدی هاست که توجه ما را جلب می نماید، به خاطرات ما می چسبد و در موارد بسیاری بر تصمیمات ما اثر می گذارد.

انگیزه

طبق تحقیقات روان شناختی سوگیری منفی بر انگیزه اتمام یک کار اثر می گذارد. دو موقعیت را در نظر بگیرید که در آن ها از یک سو انگیزه به دست آوردن چیزی و از سوی دیگر انگیزه اجتناب از از دست دادن چیزی در شما ایجاد شده است. تمایل بیشتر افراد به پیروی از انگیزه نخست کمتر است.

این طرزتفکر در انگیزه شما برای دنبال کردن یک هدف نقش دارد. شما به جای تمرکز روی چیزی که قرارست به شرطِ دست نکشیدن از کوشش به دست آورید روی چیزی تمرکز می کنید که برای رسیدن به هدف ممکن است ناچار به دست کشیدن از آن شوید.

اخبار بد

افزون بر این، مطالعات نشان داده است که ما بیشتر تمایل داریم اخبار بد را درست پنداریم. از آنجا که داده های منفی توجه بیشتری را به خود جلب می نمایند، بنابراین به نظر می رسد اعتبار بیشتری هم دارند.

سیاست

تفاوت ها در سوگیری منفی با ایدئولوژی سیاسی هم ارتباط دارد. بعضی تحقیقات نشان می دهد محافظه کاران در قیاس با آزادی خواستار به داده های منفی واکنش های روان شناختیِ قوی تری نشان می دهند. برای نمونه بعضی شواهد گواه اینست که کسانی که خودشان را از دید سیاسی محافظه کار می دانند به احتمال زیاد محرک های دوپهلو و گنگ را تهدیدنماینده قلمداد می نمایند.

چنین تفاوت هایی در سوگیری منفی شاید شرح این باشد که چرا بعضی افراد ارزش بیشتری برای چیز هایی از قبیل سنت و امنیت قائلند در حالی که بعضی دیگر با آغوش باز از ابهام و تغییر استقبال می نمایند.

نمونه های سوگیری منفی

سوگیری منفی می تواند بر نحوه فکر و عمل افراد اثرات مختلفی بگذارد. هیچ یک از این موقعیت ها و رویداد ها برایتان آشنا نیست؟

- در محل کار از عملکرد شما نقدی شده که در مجموع مثبت است و به نقاط قوت و دستاورد های شما اشاره می نماید. چند نظرِ سازنده در حوزه هایی که در آن ها امکانِ بهتر شدن دارید هم داده می گردد و شما در فکرِ همین چند نظرِ سازنده غرق می شوید. به جای اینکه به خاطر جنبه های مثبت نقدی که از عملکردتان شده احساس خوبی داشته باشید به خاطر همان چند نکته انتقادی احساس خشم و ناراحتی می کنید.

- شما با شریک زندگیتان بحثی داشتید. حالا که بحث تمام شده شما روی تمام عیب و ایراد های او تمرکز می کنید. به جای اینکه خوبی های او را هم تصدیق کنید و قدر آن ها را بدانید ذره بین گذاشته اید روی تمام عیب هایش. حتی کوچک ترین و پیش پاافتاده ترین خطای او را گنده می کنید و ویژگی های مثبت او به کل نادیده می گیرید.

- شما سال ها پیش خودتان را نزد دوستان تان تحقیر نموده اید و هنوز آن روز را به روشنی به یاد می آورید. از فکر کردن به آن هنوز حالتان بد می گردد، درصورتی که دوستان شما به احتمال زیاد آن روز را پاک فراموش نموده اند.

منشا سوگیری منفی کجاست

میل ما به توجهِ بیشتر به رویداد ها و نکاتِ بد و نادیده گرفتنِ اتفاقات و نکاتِ مثبت چه بسا پیغامدِ فرگشت (تغییر ادامه دار یا Evolution) است. در اوایل تاریخ بشر، توجه کردن به نشانه های بد، خطرناک و منفیِ پیرامون به راستی چالش مرگ و زندگی بود. کسانی که با خطر هماهنگی بیشتری داشتند و توجهِ بیشتری به پیغام ها و اتفاقات بد پیرامون خود می کردند احتمالِ بقاء شان هم بیشتر بود. اجداد دیرینه ما ژ ن هایی را که سببِ توجهِ بیشترِ آن ها به خطر می شد برای ما به ارث گذاشتند.

دیدگاه فرگشتی بر این باورست که میلِ تمرکزِ بیشتر روی نکات منفی به زبان ساده تنها راهی ست که مغز با میانجی گری آن ما را ایمن نگه می دارد.

رشد

براساس تحقیقات، سوگیری منفی از زمانِ نوزادی آغاز می گردد. نوزادان تمایل دارند به حالات چهر ه و لحن صدایِ مثبت توجهِ بیشتری نشان دهند، اما این تمایل با نزدیک شدن به یک سالگی شان آغاز به تغییر می نماید.

مطالعات مغزی نشان داده است که نوزادان حول و حوش این سن نسبت به محرک های منفی واکنش های مغزیِ بیشتری نشان می دهند به این معنی که سوگیری منفیِ مغز در طول نیمه دوم از یک سالگی کودک ظاهر می گردد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد این سوگیری در فرایند رشد حتی زودتر از این آغاز می گردد.

نتیجه یکی از مطالعات نشان داد حتی نوزادانِ سه ماهه هنگامِ ارزیابی های اجتماعی از دیگران، نشانه های سوگیری منفی را از خود بروز می دهند.

واکنش مغز

شواهد عصب شناختی نشان داده است که در واکنش به محرک های منفی، پردازشِ عصبی بیشتری در مغز انجام می گردد. بر اساسِ مطالعاتی که دربرگیرنده سنجشِ پتانسیل های مغزیِ مرتبط با رویداد می شوند و واکنش مغز را به یک محرکِ حسی، شناختی یا حرکتی نشان می دهند، محرک منفی در قیاس با محرک مثبت موجب واکنش مغزی بیشتری می گردد.

در مطالعاتی که به وسیله جان کَچُپُو روان شناس انجام شد، به شرکت نمایندگان تصاویر مثبت، منفی یا خنثی نشان داده شد. سپس محققان به مشاهده و آنالیز فعالیت الکتریکی در مغز آن ها پرداختند. کچوپو دریافت تصاویر منفی در قیاس با تصاویر مثبت و خنثی، واکنش بسیار قوی تری را در قشر مغز ایجاد می نمایند.

از آنجا که داده های منفی سبب افزایشِ فعالیت در ناحیه مهمی از پردازشِ داده ها در مغز می شوند، رفتار ها و نگرش های ما با اخبار، تجربیات و داده های بد با قدرت بیشتری شکل می گیرند.

اثرات

بااینکه ما دیگر احتیاج نداریم مانند اجداد اولیه مان برای زنده ماندن در حالت آماده باش کامل باشیم، سوگیری منفی همچنان نقش مهمی در نحوه عملکردِ مغز ما دارد. به پشتوانه تحقیقات می دانیم سوگیری منفی می تواند بر نحوه تفکر، واکنش و احساس افراد اثرات مختلفی بگذارد. بعضی از بخش هایی که شاید بطور روزمره تحت تاثیر این سوگیری قرار بگیرند شامل روابط، تصمیم گیری ها و نحوه درک ما از دیگران می گردد.

روابط

سوگیری منفی می تواند اثر عمیقی بر روابط ما بگذارد. این سوگیری سبب می گردد از دیگرن بدترین ها را انتظار داشته باشیم، به ویژه در روابط نزدیکی که در آن افراد مدت زمان زیادی ست که یکدیگر را می شناسند.

برای نمونه، ممکن است این پیش بینیِ منفی را کنید که شریک زندگی شما به فلان چیز چه واکنشی نشان خواهد داد به همین علت در ارتباط با او از پیش در حالت آماده باش قرار می گیرید. نتیجه این نگرش به وجود آمدنِ بحث و رنجش است.

وقتی صحبت از روابط می گردد، یادآوری این نکته ارزشمند است که بار نظرات منفی معمولاً بیشتر از بار نظرات مثبت است. آگاهی از گرایشِ خود ما به تمرکز روی نکات منفی هم اهمیت دارد. با درکِ این گرایش طبیعیِ انسانی می توانید روی یافتن راه هایی تمرکز کنید که به یاری آن ها نسبت به شنیدن انتقاد یا نکات منفی دیگران ملایم تر واکنش نشان دهید و از تصورِ بدترین سنایور ها درباره آن ها دست بردارید.

تصمیم گیری

سوگیری منفی می تواند بر فرایند تصمیم گیری هم اثر بگذارد. دَنیِل کانمِن و عاموس توِرسکی دو روان شناس برنده جایزه نوبل در پژوهش معروف شان دریافتند هنگام تصمیم گیری، افراد به شکل مداوم اهمیت بیشتری به جنبه های منفیِ یک رویداد می دهند تا جنبه های مثبت آن. این گرایش به تاکیدِ بیش از میزان روی نکات منفی می تواند بر انتخاب ها و ریسک هایی که افراد مایل به پذیرش آن ها هستند اثر بگذارد.

هنگام فکر کردن به سناریویی که شامل بدست آوردن اندازه مشخصی پول یا از دست دادن همان اندازه پول می گردد، ریسک از دست دادن در فکر افراد پررنگ تر است. مردم به طور معمول از پیغامدِ نتیجه منفی بیشتر هراس دارند تا میل به سود بالقوه حتی وقتی احتمال هر دو یکسان باشد. مردم نسبت به از دست دادنِ 20 دلار واکنش منفی قوی تری نشان می دهند، اما از بدست آوردن همان مبلغ پول به همان شدت واکنش مثبت بروز نمی دهند.

ادراک افراد

مردم هنگام شکل گیریِ برداشت و احساس شان نسبت به دیگران بیشتر تمایل دارند روی داده های منفی تمرکز نمایند. برای نمونه، تحقیقات ثابت نموده است وقتی به افراد برای توصیفِ شخصیت یک فرد صفات خوب و بد به عنوان اطلاعات تازه داده می گردد، آن ها در نخستین برداشت از آن فرد روی صفات بد او تاکید بیشتری می نمایند.

راه های چیرگی بر سوگیری منفی

سوگیری منفی بر سلامت روان به شکل های زیر اثرگذارست:

- غرقه گی در افکار سیاه

- آسیب دیدگی روابط با عزیزان

- سخت کردن حفظِ نگاه خوش بینانه به زندگی

خوشبختانه، برای تغییر این نگرش و مبارزه با میلِ بداندیشی راه هایی وجود دارد از قبیل:

ترکِ خودگویی منفی: آغاز کنید به توجه کردن به نوعِ افکاری که در فکر شما در جریان است. پس از پشتِ سرگذاشتنِ یک تجربه بد، شاید با خودتان فکر کنید من نباید اون کار رو می کردم. خودگویی های منفی بر نحوه تفکر شما درباره خودتان و دیگران اثر می گذارد. شگرد بهتر اینست که جلوی این افکار را هر زمان که آغاز می شوند بگیرید. به جای تمرکز روی اشتباهات گذشته که امکان تغییرشان نیست، به این فکر کنید که چه درسی از آن ها گرفته اید و چگونه می توانید با اتکاء به آن جلوی تکرار آن اشتباهات را در آینده بگیرید.

شکل دهی مجدد به موقعیت: نحوه خودگویی شما درباره رویدادها، تجربیات و افراد نقش بزرگی در شکل دهی به نوعِ تفسیر شما از آن ها دارد. هرزمان متوجه شُدید در حالِ تفسیرِ منفی چیزی هستید یا فقط در حال تمرکز روی جنبه بد یک موقعیت هستید، در پی راهی برای شکل دهی مجدد به وقایع با یک دید مثبت باشید. معنای این رویکرد این نیست که خطرات بالقوه را نادیده بگیرید، معنایش صرفاً اینست که تمرکز مجدد کنید تا به وقایع مثبت هم اهمیت منصفانه و برابر بدهید.

ایجاد الگو های نو: وقتی غرق نشخوار فکری هستید، برای بیرون کشیدنِ خودتان از این فکریت منفی سعی کنید خودتان را سرگرم یک فعالیت فرح بخش کنید. برای نمونه، وقتی در حال فکر کردن به یک رویداد یا تجربه ناخوشایند هستید، آگاهانه سعی کنید توجه تان را به چیز دیگری معطوف کنید و درگیر فعالیتی شوید که شما را شاد کند.

ایده هایی برای رهایی از افکار منفی:

- پیاده روی

- گوش دادن به موسیقی های شاد

- خواندن یک کتاب خوب

لذت بردن از لحظات مثبت: از آنجا که به یاد آوردنِ تجربیات مثبت بیشتر طول می کشد، توجه بیشتر به اتفاقات مثبت اهمیت دارد. با دانستنِ اینکه اتفاقات و تجربیات بد بی درنگ در حافظه بلندمدت ذخیره می شوند، برای حفظ خاطرات خوب باید بیشتر کوشش کرد. بنابراین، وقتی اتفاق خوبی را تجربه می کنید، لحظه ای درنگ کنید تا با همه وجود روی آن تمرکز کنید. آن لحظه را بار ها و بار ها در حافظه تان مرور کنید و روی احساسات شگفت انگیزی که از بخاطر آوردنشان در شما ایجاد می گردد تمرکز کنید.

سوگیری منفی می تواند بر رفتار ما اثر قدرتمندی بگذارد، اما آگاهی از آن به این معناست که ما می توانیم برای داشتن نگرش مثبت تر به زندگی اقداماتی را انجام دهیم. این یکی از برترین راه ها برای مبارزه با سوگیری منفی، داشتن رویکردی آگاهانه تر شامل آگاهی از گرایش ذاتی مان به منفی گرایی و بالا بردن آگاهانه افکار مثبت به خط مقدم آگاهی ست.

منبع: verywellmind

مترجم: زهرا ذوالقدر