عارضه گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید و درمان - بلاگ پو

مترجم: رزیتا ملکی زاده

منبع:راسخون

گواتر عارضه ای است که در آن بزرگ شدن غیر طبیعی غده تیروئید وجود دارد. این مقاله اطلاعاتی در این خصوص را فراهم ساخته است.

غده تیروئید، غده ای پروانه ای شکل است که در بن گردن درست پایین سیب آدم (Adams apple) واقع شده است. عملکرد اصلی این غده استفاده از ید موجود در خون جهت فراوری هورمون تیروئید است. هنگامی که میزان این غده به طور غیر طبیعی افزایش یابد، عارضه ای را بوجود می آورد که گواتر نامیده می شود. گواتر ممکن است وضعیتی موقت باشد که بدون هیچ گونه مداخلات پزشکی به خودی خود فروکش نماید، و یا نشانه ای از یک عارضه جدی تیروئید نهفته باشد که احتیاج به فوریت پزشکی خواهد داشت. این عارضه بیشتر در زنان، افراد بالای 40 سال و افرادی شایع است که بیماری گواتر در سابقه خانوادگی آنها وجود دارد. چنانچه گواتر کوچکی با سطح کم اما مجاز ترشح ید وجود داشته باشد، احتیاجی به هیچگونه درمانی نیست. در سایر موارد، درمان به طور کلی با جراحی جهت برداشتن رشد یا غده اضافی آغاز می شود. مواردی وجود دارد که ید درمانی با رادیواکتیو جهت درمان غده تیروئید بیش فعال بکار برده می شود.

علل

در ادامه علل معمول گواتر آورده شده است:

کمبود ید: یکی از شایعترین علل گواتر به شمار میرود. مصرف ناکافی ید به فراوری ناکافی هورمون تیروئید منجر خواهد شد که به آن هیپوتیروئیدیسم یا کم کاری تیروئید گویند. در نتیجه غده هیپوفیز متوجه سطح پایین تر هورمون تیروئید شده و آغاز به ترشح هورمون تحریک نماینده تیروئید (TSH) می نماید. این هورمون غده تیروئید را به فراوری هورمون تیروئید و بزرگ شدن تحریک می سازد.

تیروئیدیت هاشیموتو: یک عارضه خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی فرد آغاز به تخریب غده تیروئید می نماید. این امر منجر به فراوری ناکافی هورمون تیروئید می شود. غده هیپوفیز موجود در مغز سطح پایین هورمون تیروئید را تشخیص داده و TSH بیشتری ترشح نموده که غده تیروئید را تحریک ساخته و موجب بزرگ شدن آن می شود.

بیماری گِرِیوز (Graves Disease): در این اختلال سیستم ایمنی بدن فرد ایمونوگلوبولین تحریک نماینده تیروئید (TSI) که نوعی پروتئین است را فراوری می نماید. این TSI موجب بزرگ شدن غده تیروئید و فراوری هورمون تیروئید بیش از حد (هیپرتیروئیدیسم یا پرکاری تیروئید) می شود.

بیشتر بخوانید:دانستنی های غذایی پیرامون گواتر

گواتر مولتی ندولر (Multinodular Goiters): فردی که مبتلا به این اختلال است دارای یک یا تعداد بیشتر ندول (گره) در این غده است که موجب بزرگ شدن غده تیروئید می شود.

گواتر بعلاوه می تواند به دلایل ذیل که چندان هم متداول نیستند رخ دهد:

نقص های ژنتیکی

وجود عفونت و یا آسیب در غده تیروئید

وجود تومور در غده تیروئید (هم از نوع سرطانی و هم خوش خیم)

علائم

علائم جسمی اصلی مشاهده شده تورم زیاد غده تیروئید بدون هیچگونه دردی را شامل می شود. این تورم ممکن است از یک ندول کوچک تا یک توده بزرگ در گردن متغیر باشد. چنانچه گواتر بسیار بزرگ باشد، ممکن است بر روی نای و مری فشار وارد سازد. در چنین مواردی، علائم ذیل مشاهده خواهند شد:

اشکال در تنفس یا بلع

خشونت و گرفتگی صدا

خس خس سینه

تشخیص

آزمایشات خون جهت معین اندازه هورمونهای فراوری شده به وسیله تیروئید (T4) و غدد هیپوفیز (TSH) انجام می شود. آزمایشات دیگری که ممکن است انجام شوند عبارتند از:

سونوگرافی:

این آزمایش مشاهده تصاویری از غده تیروئید با استفاده از امواج صوتی را شامل می شود.

اسکن تیروئید:

در طول این آزمایش، ایزوتوپ رادیواکتیو درون ورید داخل آرنج بیمار تزریق می شود. همانطور که ایزوتوپ به غده تیروئید می رسد، دوربین مخصوصی تصویر آن را بر روی صفحه نمایش کامپیوتر فراوری می نماید.

بیوپسی:

در طول این آزمایش، سوزنی وارد غده تیروئید شده به این منظور که نمونه ای از بافت جهت آزمایش تحت راهنمایی سونوگرافی برداشته شود.

درمان

چنانچه گواتر کوچکی با سطح کم اما مجاز ترشح ید وجود داشته باشد، احتیاجی به هیچگونه درمانی نیست. در سایر موارد، درمان به طور کلی با جراحی جهت برداشتن رشد یا غده اضافی آغاز می شود. مواردی وجود دارد که ید درمانی با رادیواکتیو جهت درمان غده تیروئید بیش فعال بکار برده می شود. این کار معمولاً با دادن مقادیر کم ید رادیواکتیو مخلوط با کپسولهای عادی ویتامین انجام می شود. این قرص ها به فروپاشی آرام بافت تیروئید یاری می نمایند، با این حال، دوز یا مقادیر بیش از حد ممکن است به اثرات منفعل در بدن منجر شود.

گرچه می توان از بروز گواتر ساده، با استفاده از نمک طعام ید دار جلوگیری کرد، بعلاوه بایستی مواد غذایی سرشار از ید را وارد رژیم غذایی خود نمایید.

سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.

بیشتر بخوانید:علل بزرگ شدن تیروئید

منبع: راسخون