نمایشگاه مجازی کتاب؛ مزیت ارشاد و راهکار مشکل توزیع
به گزارش بلاگ پو، به گزارش خبرنگاران ، نشست مجازی چالش های مالی ناشران در دوران کرونا با حضور سید علی رضا بهشتی، مدیر نشر روزنه شنبه(18 بهمن ماه) برگزار گردید. مصطفی اسد زاده، عضو پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دبیری این نشست را برعهده داشت.
بهشتی با بیان این مطلب که اگر به هر تهدید از زاویه صحیح نگاه گردد به فرصت تبدیل خواهد شد، درباره تاثیر شیوه ویروس کرونا بر صنعت نشر گفت: اقتصاد صنعت نشر، ضعیف است و با شیوع ویروس کرونا بین فعالان این حوزه وحشتی ایجاد شد. نقدینگی شب عید از دست رفت، فروش نمایشگاه هم که برای ناشران عظیم تا یک ماه و برای ناشران کوچک بیش از 2 ماه، اضافه فروش حاصل می کرد، لغو شد. از حمایت های دولتی تشکر می کنیم اما مشکل اصلی صنعت نشر، نبود خوداتکایی و وابستگی به یارانه های دولتی است که زمینه آسیب پذیری ناشران را افزایش داده.
وی با بیان این مطلب که در علم اقتصاد، ثابت شده یارانه ها باید موقت و هدفمند باشد؛ اما یارانه های نشر متوجه مسائل اصلی نشر نیست، اضافه کرد: کتاب به عنوان کالای معصوم تلقی و احساس می گردد نیازمند حمایت است. یارانه های حوزه نشر، باید موقت و هدفمند باشند در غیر این صورت مصرف نماینده تصور می نماید، یارانه دائمی است در حالی که حمایت ها باید برای حل مسائل اصلی حوزه نشر هزینه گردد.
توزیع مشکل اصلی صنعت نشر است
مدیر نشر روزنه مشکل اصلی نشر در ایران را توزیع دانست و اعلام کرد: با توجه به اینکه در مجموع 400 کتاب فروشی در کشور وجود دارد؛ به نظر می رسد فقط بین 2 تا 4 میلیون نفر یعنی کمی بیش از 5 درصد، از مردم ایران در معرض کتاب قرار دارند؛ بنابراین گویا، صورت مساله توزیع پاک شده است. فراوری سالانه 100 هزار عنوان کتاب موجب شده تا کتاب فروشی ها فرصت عرضه این میزان کتاب را نداشته باشند. کشور ترکیه که مشابهت های فرهنگی زیادی با ایران دارد، سالانه سه هزار عنوان کتاب فراوری می نماید؛ علاوه براین سالانه در جهان 100 هزارعنوان کتاب به زبان انگلیسی منتشر می گردد. باید پرسید، آیا به اندازه 100 هزار عنوان کتاب در ایران پدید آور داریم؟ به نظر می رسد، 90 هزار عنوان از 100 هزار عنوان کتاب فراوریی، از کاه پُر شده که وضع بحرانی را ایجاد نموده است؛ علاوه بر توزیع بین عرضه و تقاضا نیز توازن وجود ندارد.
وی ادامه داد: برای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا، توجه دولت به معیار های کیفی با اهمیت است؛ از جمله صدور مجوز که البته می دانیم تسهیلات قابل توجهی نیز در پی دارد. فراوری سالانه 20 تا 25 هزار کتاب در سال کافی است. ناشر خوب، ناشری است که نویسنده با قلم با کیفیت به جامعه معرفی کند.
بهشتی به اهمیت برندسازی در صنعت نشر اشاره و عنوان نمود: نقد کتاب را باید جدی بگیریم درحالی که در کشور های دیگر بی رحمانه به نقد آثار می پردازند در کشور ما نقد با واکنش های مختلفی همراه می گردد؛ بنابراین باید مراجع نقد در کشور تشکیل گردد و متفکران در این امر نقش و وظیفه قابل توجهی دارند.
بهشتی برگزاری نمایشگاه های کتاب را یکی از راهکار های قابل توجه برای برطرف مشکل توزیع دانست و گفت: اگر سال 1368 را زمان شکل گیری بازار واقعی کتاب در ایران بدانیم، بهترین اقدام برای دسترسی به کتاب برگزاری نمایشگاه های کتاب است. نمایشگاه مجازی کتاب تهران، نشان داد که مشکل توزیع و دسترسی قابل حل است. برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران، فقط از دست خانه کتاب و ادبیات ایران و دولت برمی آمد بنابراین زیرساخت های این نمایشگاه با برطرف نواقص، با هدف برطرف مشکل توزیع کتاب، باید حفظ گردد. یارانه تنها بخشی از مسائل ناشران را بر طرف می نماید در حالی که نمایشگاه مجازی کتاب برای ناشران به ویژه ناشران نوپا، سود آوری بیشتری دارد. امید واریم با تغییر دولت تجریه نمایشگاه مجازی کتاب نباید از بین برود و به نظر می رسد دولت باید بر نقطه مزیت خود بایستد، نقطه مزیت دولت پول نیست بلکه زیر ساخت نمایشگاه مجازی کتاب است.
نمایشگاه مجازی در اردیبهشت ماه تکرار گردد
مدیر نشر روزنه با بیان این مطلب که 85 درصد مشتری های نمایشگاه مجازی این نشر، شهرستانی بودند، درباره مشارکت فنی بخش خصوصی در برگزاری نمایشگاه مجازی ادامه داد: شاید مشارکت بخش خصوصی در کشور های دیگر پیروزیت آمیز باشد، اما به نظر نمی رسد تجربه این همکاری در کشور ما محقق گردد؛ چراکه بخش خصوصی باید چند در تعامل با هزار نفر ناشر که سلائق و سوابق متنوعی در حوزه های مختلف فرهنگی و سیاسی دارند، وارد معامله گردد که ملاحظاتی را در پی خواهد داشت؛ بنابراین فقط خانه کتاب و ادبیات ایران می تواند مجری این نمایشگاه باشد. امیدوارم این نمایشگاه در اردیبهشت ماه تکرار گردد.
وی میزان استقبال غیر قابل پیش بینی از نمایشگاه مجازی در دو روز ابتدایی را موجب بروز مشکل در ارائه خدمت به مخاطبان دانست و درباره تخفیف 20 درصدی نمایشگاه اعلام کرد: برای کاهش آسیب به کتاب فروشان، پیشنهاد می کنم، تخفیف 20 درصدی نمایشگاه حذف گردد.
بهشتی درباره تجربه نشر روزنه با شیوع ویروس کرونا اعلام کرد: اردیبهشت ماه را با بحران عبور کردیم اما به مرور با فروش روزانه، در ماه های دیگر سال کرونایی، بحرانی را تجربه نکردیم؛ اما به نظر می رسد بسیاری از ناشران پیروز به عبور از بحران نشدند.
مدیر نشر روزنه، نبود نگاه مالی به صنعت نشر را یکی از مسائل این صنعت دانست و اعلام کرد: این تصور که کتاب، کالای معصومی است، موجب شده تا فعالان این حوزه با نیت سود مالی وارد این بازار نشوند؛ اما بعضی ناشران هستند که عملکردشان در نمایشگاه های کتاب نشان می دهد، با توجه به مدل های مالی فعالیت می نمایند. باید به نشر مانند بسیاری از صنایع عظیم دیگر، مالی نگاه کرد. نشر در بسیاری از کشور های پیشرفته جزو پول سا ز ترین صنایع هم برای ناشر و هم برای نویسنده محسوب می گردد و پدید آور خوب، بهره مندی بیشتری از فروش کتاب خود دارد. برای تقویت بُعد مالی نشر، باید بخش خصوصی وارد میدان گردد. با تقویت این نگاه در بین ناشران، حتی ناشران با سابقه 30 ساله شاید از گرودنه خارج شوند.
بهشتی با بیان این مطلب که با شیوع کرونا به عنوان برهه استثنائی، ناشران نیازمند حمایت دولت هستند، اضافه کرد: دولت باید به داد ناشران برسد؛ البته هر یاری باید موقت و هدفمند باشد تا ناشر در مقابل طوفان های مختلف آمادگی داشته باشد. یاری دولت باید با تحلیل و عمیق انجام گردد.
وی درباره ابزار تبلیغ برای فروش کتاب گفت: تبلیغ برای کتاب در ایران موجب افزایش فروش نمی گردد. زمانی هزینه برای تبلیغ کتاب موثر است که به ازای هر یک تومان هزینه، 10 برابر سود برای ناشر داشته باشد.
مدیر نشر روزنه درباره فراوری کتاب الکترونیکی و تاثیر آن بر بازار نشر اعلام کرد: فراوری این کتاب ها در ایران هنوز مالی نشده است. نشر روزنه پیش از کرونا یک تا دو درصد و در دوره کرونا 25 درصد سود روزنه را به خود اختصاص داد. از نظر فناوری، فراوری این دست کتاب ها مسئله ای وجود ندارد اما عادت مطالعه این کتاب ها هنوز عمومیت پیدا ننموده است.
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایرانtafreh.ir: وبلاگ خبری، تحلیلی طفره
namasho.ir: وبلاگ فناوری، گردشگری و مسافرت نماشو
asiaro.ir: آسیا رو: سفر به آسیا، جنوب شرقی آسیا، آسای مرکزی و خاورمیانه