احتمال جنگ فراگیر در قفقاز جنوبی - بلاگ پو

در جریان درگیری های روز دوشنبه دست کم 21 نفر کشته و صد ها نفر مجروح شده اند. دولت آذربایجان می گوید 6 غیرنظامی جان خودرا از دست داده اند.

وزارت دفاع ارمنستان نیز اعلام نموده دستکم 15 نفر از نیرو های استقلال طلب ناگورنو قره باغ که مورد حمایت ایروان هستند، در نبرد با سربازان جمهوری آذربایجان کشته شده اند.

پیشتر ارمنستان شمار کل نظامیان کشته شده جنگ تازه در این منطقه که از بامداد یکشنبه آغاز شده، 32 نفر و شمار مجموع قربانیان این جنگ با احتساب غیرنظامیان 39 تن اعلام نموده بود. آذربایجان هنوز آمار تلفات نیرو های نظامی خود را اعلام ننموده است.

آرائیک هارطونیان، رئیس منطقه ناگورنو قره باغ گفته بود که در اثر درگیری های روز گذشته بیش از 100 نفر از نظامیان این منطقه نیز مجروح شده اند.

نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان هشدار داده است: ما در آستانه یک جنگ تمام عیار در قفقاز جنوبی هستیم. الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان، گفته امیدوار است اشغال سی ساله قره باغ به انتها برسد.

بحران قره باغ پس از فروپاشی شوروی آغاز شد

واکنش های بین المللی

درگیری ها در قره باغ با واکنش جامعه دنیای روبه رو شده است. ایران می گوید که آماده میانجیگری در مناقشه جاری است. سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه در جریان نشست خبری هفتگی خود، آتش بس فوری، ترک مخاصمات و آغاز مصاحبه های دوجانبه را تنها راهکار بحران میان جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان ذکر کرد و گفت: راهکار نظامی راه چاره پایدار برای این اختلاف نیست. ایران از همه ظرفیت هایش در این راستا استفاده می نماید. شب گذشته نیز محمد جواد ظریف با وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان مصاحبه کرد.

از طرفق دیگر اصابت خمپاره و راکت به منطقه مرزی ایران تائید شده است و بنا به گفته فرماندار شهرستان خداآفرین مقرر شده است به طرفین مناقشه تذکر و هشدار جدی داده گردد تا احتیاط های لازم را برای اصابت نکردن راکت و خمپاره به مرز های ما در نظر بگیرند.

در همین حال سازمان ملل متحد، جمهوری آذربایجان و ارمنستان را به توقف فوری درگیری ها و بازگشت به میز مذاکرات فراخواند. استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل طی بیانیه ای با محکوم کردن کشته شدن غیرنظامیان در درگیری بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان، خواهان توقف فوری این درگیری ها شد. او ضمن ابراز نگرانی از این درگیری ها خاطرنشان کرد که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد با الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان و نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان تلفنی مصاحبه خواهد نمود.

گوترش روز گذشته با اظهار این که بسیار نگران است، از طرفین خواست تا جنگ را متوقف نموده و به میز مذاکرات برگردند.

در این حال ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به صورت تلفنی با پاشینیان مصاحبه کرد و خواهان انتها جنگ شد.

ترکیه، متحد آذربایجان، ایروان را مقصر شعله ور شدن آتش جنگ دانسته و به دولت باکو قول حمایت کامل داده است. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در توئیتی نوشت: مردم ترکیه از برادران آذربایجانی مثل همواره حمایت خواهند کرد.

فرانسه، آلمان، ایتالیا و اتحادیه اروپا تا کنون خواهان آتش بس فوری شده اند و پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک های دنیا برای صلح در منطقه دعا کرد.

امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه روز یکشنبه نگرانی عمیق خود از را ابراز کرد و خواهان انتها فوری خصومت ها شد.

وزارت امور خارجه آمریکا گفت که با دو کشور تماس گرفته و آن ها را به پرهیز از تشدید تنش دعوت نموده است.

ریشه ها و ابعاد درگیری ارمنستان و جمهوری آذربایجان

حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل روسیه و قفقاز درباره مناقشه قره باغ به خبرنگاران گفت: اختلاف بر سر قره باغ از سال 1988 آغاز شد، اما درگیری اصلی پس از فروپاشی شوروی رخ داد. اکثریت منطقه قره باغ ارمنی اند که آن موقع تحت حاکمیت آذربایجان قرار داشت، اما در سال 1992-1991 شورشیان ارمنی توانستند با یاری دولت ارمنستان کنترل قره باغ را به دست بگیرند، در ادامه بحران شورشیان و دولت ارمنستان حدود 20 درصد از خاک آذربایجان را نیز به اشغال خود در آوردند. احتمالا ارمنی ها این اقدام را برای تثبیت موقعیت خود و یا شاید استفاده از آن در مذاکرات انجام دادند. از آن موقع تا به امروز روابط ارمنستان و آذربایجان تیره و تار بوده است. آذربایجان می خواهد حداقل مناطق اشغالی را پس بگیرد که تا به امروز پیروز نشده است.

او با اشاره به اینکه همواره در مقاطع مختلف میان آذربایجان و ارمنستان درگیری اتفاق افتاده اضافه نمود: همین چند ماه پس نیز تنش های مرزی بالا گرفته بود. معین نیست که چرا پس از آن تنش مرزی بی نتیجه دوباره آذربایجان تحرکات نظامی داشته است. البته دولت آذربایجان می گوید آغاز نماینده درگیری ارمنستان بوده است، اما به نظر می رسد ارزیابی ها در باکو این است که می توانند در شرایط کنونی حداقل مناطق اشغالی خارج از قره باغ را آزاد نمایند.

بهشتی پور درباره اینکه چرا این بحران اینقدر طولانی شده و چند دهه است که این دو کشور نتوانسته اند مشکل را حل نمایند گفت: بین ارمنستان و آذربایجان شرایط نه صلح و نه جنگ برقرار است. این مسئله چند بازیگر مهم دارد. ارمنستان که از ارمنیان قره باغ حمایت می نماید، روسیه که قدرت بازیگر در منطقه قفقاز است و حامی ارمنستان به حساب می آید. بازیگر دیگر ترکیه است که از جمهوری آذربایجان حمایت تمام قد می نماید و طرف دیگر ماجرا هم ایران است که مرز مشترک با ارمنستان، آذربایجان و مناطق اشغالی با آذربایجان دارد که تحت کنترل ارامنه قره باغ است. هر کدام از این بازیگران منافع خود را پیگیری می نمایند.

او اضافه نمود: در این بین گروه مینسک، متشکل از روسیه، فرانسه، آمریکا، انگلیس و.. هم بازیگر مهمی است. گروه مینسک قرار بوده که ماجرا را حل و فصل کند، اما همواره کار را به تاخیر انداخته است. این گروه به نوعی می خواهد این استخوان لای زخم همچنان باقی بماند. ظاهرا ناامن بودن منطقه قفقاز به نفع این گروه است.

بهشتی پور با اشاره به رویکرد دولت و مردم جمهوری آذربایجان به ماجرا قره باغ گفت: افکار عمومی این کشور خواهان بازپس گیری مناطق اشغالی است. دولت الهام علی اف هم بار ها وعده آن را داده است، اما توان اجرای آن را نداشته است. ارمنستان هم اخیرا اقداماتی در این مناطق انجام داده که مجموع این شرایط الهام علی اف و دولت آدربایجان را به این نتیجه رسانده که زمان مناسبی برای اقدام است. البته به نظر می رسد این ارزیابی غلط است چرا که تجربه نشان داده است قره باغ راهکار نظامی ندارد و باید با مصاحبه های سیاسی مسئله فیصله یابد. از یک طرف بحث تمامیت ارضی آذربایجان مطرح است و از طرف دیگر حقوق شهروندان ارمنی است که در قره باغ زندگی می نمایند، باید با گفت وگو به یک راهکار سیاسی رسید و بعید است که بتوان راهکار نظامی برای آن متصور بود.

این تحلیلگر مسائل قفقاز در پاسخ به این سوال که گفته می گردد روسیه و ترکیه پشت پرده این درگیری اخیر قرار دارند و شایعات فراوانی در این باره مطرح است، اظهار کرد: این ادعا ها داستان سرایی رسانه ای است. سال های گذشته موضوع سوریه را به اوکراین ربط می دادند و می گفتند روسیه می خواهد با برگ سوریه با غرب معامله می نماید که اوکراین را بگیرد و... که هیچ یک صحت نداشت. هیچ زمینه ای وجود ندارد که روسیه و ترکیه بخواهند با استفاده از این ماجرا معامله ای نمایند و یا کاری انجام دهند. این دو کشور بازیگران بسیار موثر بحرانند، اما در آغاز ماجرا مستقیما دولت باکو و ایروان مسئولند، نباید گردن ترکیه و روسیه انداخت هر چند که آن ها هم بهره برداری خود را انجام می دهند.

بهشتی پور درباره شایعه حضور لشکری از ترکمان های سوریه برای حمایت از آذربایجان گفت: این مطالب شاید برای روحیه دادن به آذربایجان و یا فضا سازی باشد، اما واقعیت ندارد. گفته می گردد کرد های سوریه هم با همکاری ایران وارد ارمنستان شده اند، این موارد قصه پردازی رسانه ای است.

این کارشناس مسائل بین الملل درباره پیشنهاد میانجیگری ایران و کوشش برای آتش بس بین دو کشور گفت: ایران منافع مآغاز در منطقه دارد. ناامنی در قفقاز جنوبی روی ایران تاثیر مستقیم می گذارد، ایران با ارمنستان، آذربایجان و مناطق اشغالی توسط ارامنه قره باغ مرز مشترک دارد و ناچار است ورود پیدا کند و بگوید این درگیری ها جز گسترش بحران نتیجه ای دیگر ندارد. ایران وظیفه دارد وارد این میانجیگری گردد، اما برای میانجیگری باید طرفین دعوا هم تمایل داشته باشند، به نظر می رسد ارمنستان و آذربایجان از میانجیگری ایران استقبال ننمایند. آن ها در سال های گذشته در چهارچوب گروه میسنک برای حل بحران عمل نموده اند. متاسفانه گروه مینسک هم مایل است حالت نه جنگ نه صلح در منطقه تداوم داشته باشد.

بهشتی پور درباره چشم انداز درگیری اخیر گفت: بحران بسیار جدی است. از جنگ و اتفاقات سال 1992 تا به امروز هیچ وقت شرایط اینقدر بحرانی نبوده است. درگیری های پیشین همواره محدود بوده است، اما حالا به نظر بسیار جدی است، ارزیابی ها غلطی در دولت های آذربایجان و ارمنستان از قدرت یکدیگر وجود دارد. باید سازمان ملل و دولت های پر نفوذ دست به کار شوند و کوشش نمایند که جنگ فراگیری در منطقه به راه نیافتد، چرا که منطقه قفقاز جنوبی را با بحران سنگینی روبه رو خواهد نمود. هیچ زمانی احتمال جنگ فراگیر اینقدر جدی نبوده است.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

malayro.ir: مالزی: سفر به کشور زیبای مالزی و دیدار از شهرهای توسعه یافته کوالالامپور، پنانگ و لنکاوی

asiaro.ir: آسیا رو: سفر به آسیا، جنوب شرقی آسیا، آسای مرکزی و خاورمیانه