امکان دستکاری آمار وجود ندارد - بلاگ پو

به گزارش ایرنا، آمار و اطلاعات یعنی برنامه ریزی. داده های آماری بنیادی ترین اصل برای برنامه ریزی است و برنامه ریزی، اساسی ترین شاخص برای مدیریت قلمداد می گردد. سه حلقه آمار و اطلاعات، برنامه ریزی و مدیریت از حلقه های توسعه به شمار می رود.

به طوری که عصر ارتباطات و اطلاعات وقتی معنا می یابد که جمع آوری اطلاعات و داده ها به روز باشد و یکی از نکاتی که در برنامه ریزی هر سازمانی می توان بدان به عنوان شاخص ترین اصل از آن یاد کرد این است که توسعه بدون برنامه ریزی و برنامه ریزی بدون آمار و اطلاعات قابل تحقق نیست. به همین منظور و به مناسبت روز ملی آمار درباره عدم باورپذیری آمار اعلامی از سوی مرکز آمار، آینده نظام آماری کشور و توفیقات این مرکز با جواد حسین زاده رییس مرکز ملی آمار کشور به گفت و گو نشسته ایم.

علت باورپذیری پایین به نرخ تورم

رییس مرکز ملی آمار ایران درباره ملموس نبودن آمار منتشر شده توسط مرکز آمار، گفت: تورم فراوریی از شاخص قیمت کالا و خدمات مصرفی به دست می آید و با احساس و ادراک عمومی متفاوت است و این موضوع تنها مختص کشور ما نیست.

حسین زاده اضافه نمود: این شاخص ها، شاخص های میانگین هستند و این ویژگی را دارند که هرچقدر نوسانات زیاد باشد میزان باورپذیری آن کمتر است.

وی درباره کاهش باورپذیری در نوسانات مالی بالا، شرح داد: عمده شاخص هایی که مرکز آمار منتشر می نماید، شاخص های میانگین است و زمانی که از تورم صحبت می کنیم در واقع نرخ تورمی است که برای همه مردم و در همه مناطق جغرافیایی کشور است.

رییس مرکز ملی آمار گفت: هم اکنون موضوعی که صحت آمارهای تورم را ثابت می نماید قیمت کالاها و خدماتی است که ماهیانه منتشر می گردد و متوسط قیمت اقلام اساسی و میانگین قیمت آنها در کل کشور معین است و به یاری آن تورم کالاها در بازه زمانی ماهیانه، نقطه ای و سالیانه محاسبه می گردد.

وی اضافه نمود: زمانی که این کالاها با هم تجمیع می شوند و به شاخص متوسط تبدیل می شوند به خصوص اگر تغییرات قیمتی نوسان داشته باش د، شاخص متوسط، باورپذیری کمتری دارد.

حسین زاده با بیان اینکه احساس نامتقارنی درباره تغییرات قیمت داریم، اظهارداشت: معمولا کالاهایی که بیشترین افزایش قیمت دارند را به کل کالاها و خدماتی که در سبد وجود دارد اشاعه می دهیم در حالی که نرخ تورم به قیمت تمام کالاها توجه دارد و ممکن است بعضی رشد قیمت، بعضی کاهش و بعضی نیز تغییر قیمت نداشته باشند و نرخ تورم در واقع متوسط گیری 475 کالای مصرفی خانوار است.

وی تاکید نمود: وقتی راجع به تورم صحبت می کنیم تورم در کالاها و خدمات مصرفی است و در خصوص کالاهای سرمایه ای همچون دلار و سکه نیست و چه بسا ممکن است این کالاها افزایش قیمت داشته باشند و بار روانی در جامعه ایجاد کند و معمولا افراد گمان نمایند که نرخ قیمت همه کالاها افزایش داشته است.

رییس مرکز آمار گفت: بعضی می گویند نرخ تورمی اعلامی مرکز آمار رقم پایینی است در حالیکه نرخ تورم در جهان سه تا چهار درصد است و نرخ تورم سالیانه 27 و 28 درصدی که به گمان عده ای کم بوده و دستکاری شده، در مقایسه با نرخ تورم عمومی جهان قابل توجه است.

وی با تاکید براینکه تفاوتی بین تورم و گرانی وجود دارد، گفت: گاهی این دو مفهوم خلط موضوع دارند. تورم درصد تغییر قیمت هاست و گرانی سطح قیمت است. اگر خانواری خودروی گرانقیمتی را در سبد مصرفی نداشته باشد حتی اگر قیمت آن کاهش یابد خانوار نمی تواند آن را بخرد، آن خودرو برای خانوار گران است حتی اگر نرخ تورم مربوط به آن خودرو کاهش یافته باشد.

به گفته این مقام مسوول، هر کالایی در سبد مصرفی خانوار وزنی دارد که معمولا به آن توجه نمی گردد. وزن کالا نیز هزینه ای است که خانوار در مقایسه با سایر کالاهای مصرفی خود در یک سال انجام می دهد. ممکن است وزن کالای در سبد مصرفی خانوار با وزنی که مرکز آمار برای آن کالا در نظر گرفته متفاوت باشد بنابراین برآورد ما از تورم بیش از آن چیزی است که گمان می کنیم.

وی تاکید نمود: همواره شاخص های میانگین و باورپذیری آنها باید در کنار شاخص های پراکندگی سنجیده گردد و وقتی شاخص های میانگین بالا باشد باورپذیری میانگین کمتر خواهد بود.

حسین سازده با تاکید براینکه تا کنون دستکاری آمار تا کنون رخ نداده است، گفت: امکان بروز این موضوع نیز وجود ندارد، زیرا بیش از 50 نفر از نرخ تورم آگاه می شوند و چنانچه فردی قصد دستکاری این آمار را داشته باشد این امکان وجود ندارد چون افراد بسیاری از آن آگاه هستند و چنانچه بخواهیم در دوره ای تغییر ارادی در آمار اعلامی ایجاد کنیم باید در ماه های بعدی نیز اعمال گردد که این موضوع امکان پذیر نیست.

نظام ثبتی مبنایی،بهره وری نظام آماری را افزایش می دهد

رییس مرکز آمار درباره اجرای نظام ثبتی مبنایی نیز گفت: در این روش آماری به جای مراجعه حضوری برای اخذ اطلاعات از داده های اداری استفاده می گردد که با صرف هزینه کم انجام می گردد.

وی اضافه نمود: البته اجرای نظام ثبتی مبنایی، الزاماتی دارد که از آن جمله می توان به داشتن حداقل سه کد یونیک، کد شناسه یکتای فرد یا همان کدملی افراد، کدپستی و کد کسب و کار اشاره نمود و با یاری این کدها پایگاه ها با یک موضوع در دولت الکترونیک به یکدیگر متصل می شوند.

به گفته این مقام مسوول در نظام ثبتی مبنایی باید وفاق عمومی و همکاری دستگاه ها برای تبادل ریزداده ها فراهم گردد و با اجرای این نظام آماری شاهد تحولات خوشایندی خواهیم بود و بهره وری نظام آماری افزایش می یابد و با صرف منابع کمتر آمارهای با کیفیت و تهاتر زمانی بیشتر فراوری می گردد.

حسین زاده معتقد است با اجرای نظام ثبتی مبنایی کیفیت سامانه ها افزایش می یابد و در نتیجه خدمات موثری به جامعه هدف ارائه می گردد.

وی گفت: اولین سرشماری ثبتی مبنایی در حوزه عشایر کوچنده و برای اولین بار در کشور صورت گرفته است و در نتیجه آن، اطلاعات عشایر کوچنده برای اولین بار صورت گرفته است.

رییس مرکز آمار اظهار امیدواری کرد: در قرن حکمرانی داده، رویکرد نظام آمار ثبتی مبنایی، نظام آماری با بهره وری بهتر در قرن جدید فعالیت کند و داده های باکیفیت با صرف زمان و هزینه کمتر فراوری گردد.

وی اعلام کرد: ایران جزو کشورهایی است که در استانداردهای بین المللی انتشار آمار موقعیت خوبی است و در اجرای آمار ثبتی مبنایی در آسیا بعد از ترکیه و کره جنوبی، سومین کشوری است که در این عرصه وارد شده است.

حسین زاده درباره مسائل آمارگیری در شرایط کرونایی نیز گفت: نظرسنجی سازمان ملل از مراکز آماری نشان می دهد که با مسائل جدی روبه رو بودند و پیروز نشدند شاخص های آماری را فراوری و حتی بعضی سرشماری 2020 را به سال های بعد منتقل کردند اما در کشور وقفه ای در فراوری و انتشار آمارهای رسمی که مورد احتیاج برنامه ریزان و سیاستگذاران است رخ نداده است.

وی اضافه نمود: از همان ابتدا خیلی از کشورها شیوه تلفنی آمارگیری را اجرا کردند و ما نیز این روش را انتخاب کردیم و بر روش های خوداظهاری نیز توجه داشتیم و مرکز آمار ایران در تقویم انتشاراتی که متعهد بود، فعالیت کرد و در این زمینه، مسئله ای ایجاد نشده است، اما کار آمارگیری با وجود کرونا سخت و طاقت فرساست.