سناریوهای نبرد حقوقی ایران و آمریکا بر سر تحریم های تسلیحاتی - بلاگ پو

به گزارش خبرنگاران، بحث و جدل درباره تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران بار دیگر داغ شده است. در حالی که تا موعد رفع این تحریم ها حداقل پنج ماه باقی مانده است، آمریکا از هم اکنون کارزار دیپلماتیک جدیدی برای جلوگیری از رفع این تحریم ها به راه انداخته است.

حدود دو هفته پیش، مقامات دولت دونالد ترامپ در مصاحبه با چند رسانه غربی از طرح دو مرحله ای کاخ سفید برای جلوگیری از رفع تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران خبر دادند. به موجب این طرح، آمریکا ابتدا قطعنامه ای برای تمدید تحریم های مزبور به شورای امنیت ارائه می دهد. اگر این قطعنامه وتو شد، آمریکا ادعا خواهد کرد که به عنوان عضوی از برجام، حق استفاده از سازوکار معروف به مکانیسم ماشه را دارد و بدین شکل با بازگرداندن همه تحریم های سازمان ملل علیه ایران، از رفع تحریم های تسلیحاتی علیه این کشور جلوگیری می کند.

حالا برایان هوک، کننده ویژه آمریکا در امور ایران، به طور رسمی این طرح را تایید کرده است. او طی یادداشتی در روزنامه وال ستریت ژورنال، از آمادگی آمریکا برای بازگرداندن سریع تحریم ها علیه ایران خبر داد.

از سوی دیگر، ایران و برخی اعضای برجام مانند روسیه، ضمن مخالفت با تمدید تحریم ها، قاطعانه می گویند آمریکا هیچ حقی برای استفاده از مکانیسم ماشه ندارد و با خروج یکجانبه از برجام، مشارکت اش در این توافق را پایان داده است.

اما علاوه بر این استدلال، ایران به آمریکا و سایر اعضای برجام درباره تمدید تحریم های تسلیحاتی هشدار داده است. حسن روحانی در همین خصوص گفته است: آنچه که امروز آمریکایی ها درباره تحریم تسلیحاتی بحث می کنند باید بدانند که جزو لاینفک برجام است و اگر تحریم تسلیحاتی بخواهد تحت هر عنوان با هر بیان و مکانیزمی باز شود، پاسخ ما همان است که در نامه به سران در پارگراف آخر نوشته ام و آن ها می دانند پاسخ ما چه خواهد بود. در نامه ای که به 1+4 نوشتم در پاراگراف نهایی گفتم اگر چنین شود چنان می کنیم آنان می دانند اگر خطایی کنند چه شکست تاریخی برای آنان خواهد بود.

برایان هوک می گوید دولت ترامپ حق استفاده از مکانیسم ماشه را از دولت باراک اوباما به ارث برده است.

سه سناریو درباره نبرد بسیار پیچیده حقوقی

اختلافات ایران و آمریکا بر سر تحریم های تسلیحاتی آشکارا جنبه حقوقی دارد. هر دو کشور استدلال های حقوقی مختلفی در این زمینه مطرح می کنند. روزنامه الشرق الاوسط در گزارشی از نیویورک به نقل از یک دیپلمات غربی اعلام کرد که مباحثات نیرومندی درباره جوانب حقوقی استفاده آمریکا از مکانیسم ماشه وجود دارد. یک دیپلمات غربی دیگر در شورای امنیت، با بیان اینکه مسئله تمدید تحریم های تسلیحاتی بسیار پیچیده است، شرح داد که این امر به وکلای بسیار خوبی نیاز دارد. همین دیپلمات به الشرق الاوسط گفت: شایعات زیادی وجود دارد که پرونده (تحریم های ایران) به شورای امنیت منتقل خواهد شد.

در حال حاضر، آمریکا تاکید می کند که از همه گزینه های حقوقی موجود برای جلوگیری از رفع تحریم های تسلیحاتی ایران استفاده خواهد کرد. از سوی دیگر، ایران و روسیه می گویند تلاش آمریکا برای تمدید این تحریم ها وجاهت قانونی ندارد. با توجه به این اختلافات حاد، چه سناریو هایی در خصوص تحریم های تسلیحاتی ایران وجود دارد؟ در این زمینه می توان حداقل به سه سناریو اشاره کرد.

سناریوی اول این است که قطعنامه آمریکا پیرامون تمدید تحریم های ایران، از سوی دیگر اعضای برجام خصوصا روسیه و چین، وتو نشود و تصویب شود. ارزیابی خود آمریکایی ها حاکی از این است که این سناریو پیروز نخواهد شد. برایان هوک در یادداشت خود نوشته است: آمریکا، با دیپلماسی جلو خواهد رفت و برای تمدید تحریم ها، حمایت جلب خواهد کرد. ما پیش نویس قطعنامه ای را تهیه کرده ایم و امیدواریم که تصویب شود.

اما هوک می گوید اگر این قطعنامه وتو شود، آمریکا از سناریوی دوم استفاده خواهد کرد و آن، استفاده از مکانیسم ماشه است. اما این سناریو ابهامات زیادی دارد. آمریکایی ها نمی گویند چگونه در حالی که روسیه و سایر اعضای برجام اصرار می کنند آمریکا حق استفاده از این مکانیسم را ندارد، از این مکانیسم استفاده خواهند کرد. یک دیدگاه این است آمریکا ممکن است پیروز به استفاده از مکانیسم ماشه شود و نه فقط تحریم های تسلیحاتی، بلکه کل تحریم های سازمان ملل را علیه ایران بازگرداند. به عبارت دیگر، آمریکا برای جلوگیری از تمدید تحریم های تسلیحاتی کل برجام را نابود خواهد کرد.

اما این دیدگاه اشکالاتی دارد از جمله اینکه آمریکا در صورت نابود کردن برجام با اعتراض شدید اروپایی ها روبرو خواهد شد. اروپایی ها مانند آمریکا از سیاست های منطقه ای ایران و احتمال تاثیر رفع تحریم ها بر اوضاع منطقه ابراز نگرانی می کنند و می توان حدس زد که قلبا مایل هستند که تحریم های تسلیحاتی تمدید شود. اما در عین حال، اروپایی ها هیچ تمایلی به فروپاشی کامل برجام ندارند. همچنین، خود آمریکا هم می گوید مایل است شورای امنیت تحریم های تسلیحاتی ایران را تمدید کند. به عبارت دیگر، آمریکا تمایلی به استفاده از مکانیسم ماشه ندارد و آن را گزینه آخر می بیند.

بیشتر بخوانید:

برجام در خط پایان؛ پشت پرده چه خبر است؟

پس آمریکا چه گزینه دیگری دارد؟ به نظر می رسد آمریکا در حال کار روی سناریویی است که در آن برجام نابود نمی شود، ولی تحریم های تسلیحاتی تمدید می شوند. این سناریو که سومین سناریو است، به طور مبهم در یادداشت هوک مطرح شده است. هوک می گوید اگر دیپلماسی آمریکا برای تمدید تحریم های تسلیحاتی با مانع وتو برخورد کند، آمریکا حق تمدید تحریم های تسلیحاتی از طریق سایر ابزار ها را برای خود محفوظ می دارد. او در ادامه با اشاره به قطعنامه 2231 شورای امنیت که برجام را تایید کرده بود، نوشت: قطعنامه 2231 شورای امنیت (مصوب 2015) بیشتر تحریم های سازمان ملل (علیه ایران) را رفع کرد، اما یک مکانیسم حقوقی جهت استفاده انحصاری برخی کشور های خاص برای بازگرداندن سریع تحریم ها ایجاد کرد. تحریم های تسلیحاتی یکی از این تحریم هاست.

در واقع الان بحث سر این نیست که تحریم های تسلیحاتی یکی از تحریم هایی است که مکانیسم ماشه روی آن ها منطبق است. بلکه بحث بر سر این است که آیا آمریکا از نظر حقوقی حق استفاده از این مکانیسم را دارد یا نه. آمریکایی ها با اشاره به متن قطعنامه 2231 ادعا می کنند آمریکا به عنوان عضو دائمی شورای امنیت بخشی از این قطعنامه است و از آنجا که این قطعنامه درباره برجام است، بنابراین حق استفاده از مکانیسم ماشه را دارد. تفکیک تحریم های تسلیحاتی از سایر تحریم های ذیل مکانیسم ماشه می تواند در راستای همین ادعا باشد. این احتمال وجود دارد که آمریکا برای همراه کردن اروپایی ها و شاید روسیه و چین، ادعا کند که از مکانیسم ماشه فقط برای تمدید تحریم های تسلیحاتی استفاده خواهد کرد و فعال سازی این مکانیسم به معنای بازگشت همه تحریم های سازمان ملل نخواهد بود. چنین سناریویی منافع اروپا و آمریکا را به یک اندازه تامین می کند. اروپایی ها فعلا سکوت اختیار کرده و به رغم پیچیدگی روزافزون پرونده برجام مواضع واضحی اتخاذ نمی کنند. آن ها بدون سروصدا در حال رایزنی با آمریکا هستند. اخیرا، برایان هوک برای بررسی طرح جدید برجامی آمریکا به پاریس رفته بود، اما جزئیات این سفر منتشر نشد. از این رو باید منتظر ماند و دید اروپایی ها و آمریکایی ها چه خوابی برای برجام دیده اند.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

malayro.ir: مالزی: سفر به کشور زیبای مالزی و دیدار از شهرهای توسعه یافته کوالالامپور، پنانگ و لنکاوی

asiaro.ir: آسیا رو: سفر به آسیا، جنوب شرقی آسیا، آسای مرکزی و خاورمیانه