عوارض تداخل غذا و دارو چیست؟ - بلاگ پو

هدف از کاهش تداخل غذا و دارو این است که مقدار داروی تجویز شده، تأثیر مورد نظر را در بدن ایجاد کند و ضمن حفظ شرایط تغذیه ای مطلوب، موجب بروز کمترین عارضه جانبی شود. در این صورت، نیاز به مصرف داروی اضافی نبوده و همچنین هزینه های خدمات بهداشت و درمان کاهش می یابد.

مینا کاویانی روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اضافه کرد: از مصرف هم زمان شیر با برخی داروها مانند مکمل آهن و بیشتر آنتی بیوتیک ها خودداری شود، زیرا موجب کاهش تاثیر این داروها می شود.

وی با اشاره به اینکه مصرف مکمل آهن با آب مرکبات به دلیل وجود ویتامین C، موجب جذب بهتر آهن می شود، گفت: دارو را داخل غذا نریزید یا پوشش کپسول را باز نکنید، مگر اینکه پزشک به شما توصیه کرده باشد.

کاویانی تاکید کرد: حتماً برچسب دارو را هنگام تحویل بخوانند تا اگر موردی را نمی دانستند از پزشک یا دکتر داروساز بپرسند، بروشور داروها را به دقت مطالعه کنند تا از شرایط نگهداری، مصرف و عوارض جانبی احتمالی آن آگاه شوند.

وی با تاکید بر اینکه بیماران فقط دستور پزشک برای مصرف داروها را اجرا کنند، گفت: در صورتی که دستور خاصی ذکر نشده، بهتر است داروهای خوراکی جامد همراه با یک لیوان آب مصرف شوند تا دارو سریعتر حل شده و احتمال جذب آن افزایش یابد.

تداخل غذا و دارو

وی گفت: دارو با هدف بیشترین اثربخشی به منظور دستیابی به سلامتی برای بیمار تجویز می شود اما باید دانست اغلب داروها به ویژه انواع خوراکی آن ها، می توانند دستخوش تغییراتی توسط غذاهای مصرفی بیمار شوند.

کاویانی بیان داشت: همچنین از طرف دیگر داروها نیز می توانند هضم، جذب و دسترسی بدن به مواد مغذی را تحت تأثیر قرار دهند. از آنجا که جذب بیشتر داروهای خوراکی و مواد غذایی در قسمت ابتدای روده باریک، انجام می شود، توجه به واکنش های متقابل غذا و دارو بر همدیگر بسیار مهم است.

سرپرست واحد آموزش همگانی انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور بیان داشت: عواملی نظیر نوع و مقدار دارو، نوع غذای مصرفی، زمان مصرف غذا، وجود سایر بیماری ها و سوءتغذیه نیز می تواند برهم کنش غذا و دارو را تحت تأثیر قرار دهد.

تأثیر دارو بر شرایط غذا و تغذیه

وی به تاثیر داروها بر شرایط تغذیه اشاره کرد و گفت: برخی داروها سرعت عبور مواد غذایی از دستگاه گوارش را افزایش می دهند و در نتیجه فرصت هضم مواد غذایی و جذب کافی مواد مغذی کاهش می یابد. بسیاری از داروهای ملین و مسهل این ویژگی را دارند بنابراین مصرف خودسرانه و بی رویه آن ها در درازمدت می تواند زمینه را برای بروز برخی کمبودهای تغذیه ای فراهم کند.

کاویانی با اشاره به اینکه داروها بر فعالیت آنزیم ها و شیره های گوارشی تاثیر دارند، گفت: دسته ای از داروها به خصوص آن هایی که برای کاهش سطح کلسترول خون (مانند کلستیرامین و کلوفیبرات) و همچنین برای کاهش وزن (مثل ارلیستات) تجویز می شوند، می توانند بسته به نوع ساز و کارشان، موجب مهار فعالیت آنزیم های گوارشی یا اسیدهای صفراوی که برای هضم چربی ها ضروری هستند، شوند. به همین دلیل می توانند اختلال در هضم و جذب چربی ها و ویتامین های محلول در چربی شامل ویتامین های A, D, E, K را به دنبال داشته باشند.

وی اضافه کرد: برخی از داروها به ویژه آن ها که بر ترشحات اسیدی معده تأثیر می گذارند، اغلب موجب کاهش ترشح اسید معده می شوند. با توجه به اینکه اسیدیته معده یکی از عوامل مهم در هضم و جذب بسیاری از مواد مغذی است، مصرف طولانی مدت چنین داروهایی می تواند باعث اختلال در جذب برخی مواد مغذی مانند ویتامین B12 و آهن و در نتیجه بروز مشکلاتی مثل کم خونی شود. از جمله این داروها می توان به رانیتیدین، فاموتیدین، امپرازول و پنتوپرازول که برای درمان زخم معده و رفلاکس مری تجویز می شوند، اشاره کرد.

کاویانی به تاثیر مصرف برخی داروها بر حس بویایی و چشایی افراد اشاره کرد و گفت: بسیاری از داروها احساس مزه یا بوی غذاها را تحت تأثیر قرار می دهند، داروها می توانند با تغییر احساس مزه، کاهش حس چشایی یا ایجاد مزه ناخوشایند، میزان دریافت غذا را تحت تأثیر قرار دهند.

وی اضافه کرد: از جمله این داروها می توان داروی ضد فشار خون کاپتوپریل (کاپوتن)، داروی آنتی نئوپلاستیک سیس پلاتین(پلاتینول آکیو) در شیمی درمانی و داروی ضدتشنج (فنی توئین) را نام برد.

کاویانی اضافه کرد: خشکی دهان نیز عارضه دیگری است که در درازمدت علاوه بر به هم خوردن تعادل تغذیه ای و کاهش وزن نامطلوب می تواند باعث پوسیدگی دندان ها، بیماری لثه و التهاب زبان و دهان شود. از جمله داروهایی که منجر به ایجاد خشکی دهان می شوند، می توان به داروی ضدافسردگی آمی تریپتیلین (الاویل) و آنتی هیستامین هایی مثل دیفن هیدرامین اشاره کرد.

رابطه نوع غذا بر تاثیرگذاری دارو

وی به تاثیر غذا بر داروها اشاره کرد و گفت: تأثیر بر قدرت جذب داروها یکی از موارد تاثیر غذاها بر داروهاست که مردم باید ضمن آگاهی این موضوعات، آنها را رعایت کنند.

کاویان اضافه کرد: وجود غذا در دستگاه گوارش می تواند باعث کاهش جذب دارو یا کاهش زیست فراهمی آن، یعنی بخشی از دارو که به جریان خون می رسد، شود. برای مثال جذب داروهای ضد پوکی استخوان مثل رزیدرونات (اکتونل) یا آلندرونات (فوزاماکس)، وقتی با غذا خورده شوند، کم می شود و اگر با قهوه یا آب پرتقال خورده شوند، جذبشان تا 60 درصد کاهش می یابد. بنابراین طبق دستورالعمل، مصرف این داروها باید حداقل 30 دقیقه قبل از مصرف هرگونه غذا، نوشیدنی یا دارو با معده خالی و آب باشد.

سرپرست واحد آموزش همگانی انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور گفت: همچنین مکمل آهن باید با یک لیوان آب یا آب میوه ترجیحاً آب مرکبات مثل آب پرتقال، خورده شود زیرا جذب آن وقتی با غذا خورده می شود تا 50 درصد کاهش می یابد.

وی ادامه داد: در صورتی که برای پیشگیری از عوارض گوارشی، مکمل آهن با غذا مصرف می شود نباید همراه مواد غذایی مانند تخم مرغ، مکمل های فیبر غذایی، غذاهای حاوی سبوس، چای، قهوه، لبنیات و مکمل های کلسیم باشد.

به گفته کاویانی، وجود مواد معدنی مانند آهن، روی، منیزیوم، کلسیم و آلومینیوم در برخی مواد غذایی می تواند با متصل شدن به دارو، جذب آن را کم کند. برای مثال اگر مصرف لبنیات حاوی کلسیم هم زمان با آنتی بیوتیک هایی مانند سیپروفلوکساسین یا تتراسایکلین باشد، تشکیل کمپلکس های نامحلول داده و جذب این داروها را کم می کند.

وی گفت: اتصال برخی اجزای موجود در غذا به دارو نیز می تواند جذب دارو را کاهش دهد. برای نمونه رژیم غذایی سرشار از فیبر غذایی می تواند با اتصال به داروهای ضدافسردگی مثل آمی تریپتیلین (الاویل)، جذب آن را کاهش دهد. همچنین داروی قلبی دیگوکسین (لانوکسین) هم نباید با غذاهای غنی از سبوس گندم یا بلغور جو خورده شود.

abanhome.com: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای گردشگری و تجاری و آموزشی | مجری مستقیم و کارگزار سفرهای بین المللی خارجی