همت شفیعی استرآبادی چراغ صنعت چاپ را در گرگان روشن کرد - بلاگ پو

پس از این دوران، به نوشته ویلیام فلور در عهد صفوی دو ماشین چاپ به ایران آمده بود؛ اما معلوم نیست که با حروف عربی یا با حروف فارسی کار چاپ انجام می داد، ولی آنچه که مسلم است در عهد صفوی مبلغان مذهبی و کشیشان فرقه کرملیت در محوطه کلیسا و نمازخانه در میدان میرِ اصفهان چاپخانه ای با حروف سربی دایر نموده بودند که آن را بسمه خانه می نامیدند.

قصه صنعت چاپ در ایران با گذر از تاریخ به چاپخانه ای در تبریز رسید که به گواه تاریخ، نخستین چاپخانه حروف سربی فارسی در ایران است که اولین کتاب چاپ شده در آنجا فتح نامه اثر میرزا عیسی قائم مقام فراهانی بود.

داستان صنعت چاپ ایران از یک جایی به بعد به گرگان زمین و دیار استرآباد متصل می گردد؛ استان تاریخی استراباد (گرگان) که از آن در دوران داریوش هخامنشی و در ستون 4، بند 16 کتیبه بیستون وهرکان یاد شده است. سرزمینی که به باور بعضی مورخین همانند ابن بلخی و ثعالبی حتی ریشه ای اسطوره ای و میتولوژیک برایش یافته اند.

دیاری که با نگاهی به گذشته در کتاب ها و روایت ها از عهد مادها و هخامنشیان گرفته تا اشکانیان، ساسانیان، امویان، عباسیان، غزنویان، سلجوقیان، ایلخانیان، صفویان و قاجار و بعد از آن رویدادهایی را تجربه نموده که در تاریخ ماندگار شده است و این رویدادها چه نیک و چه بد به همت چهره هایی چون اسدالله معطوفی، محمود اخوان، رحمت الله رجایی و دیگران در عصر حاضر از میان منابع مختلف استخراج، ضبط و ثبت شده اند و در قالب آثار و کتاب های ارزشمندی به رشته تحریر درآمدند.

پیش از ورود به داستان چاپ در دیار گرگان و استرآباد با کمی جستجو و مداقه در تاریخ؛ به رویدادی برمی خوریم که جالب توجه است.

پس از تاسیس چاپخانه های سربی در تبریز و تهران؛ اصفهان سومین شهر ایران بود که چاپخانه سربی داشت و اولین کتابی که در این چاپخانه به چاپ رسید، کتاب حسنیه اثر ابراهیم استرآبادی فردی از دیار گرگان زمین در سال 1246 هجری قمری در حدود نزدیک به 200 سال پیش بود.

با نگاهی به تاریخ استرآباد، پس از چاپ ژلاتینی، اولین چاپخانه سربی بسیار دیر، یعنی حدود سال های 1307 خورشیدی به راه افتاد و شاید بتوان یکی از دلایل مهم عدم امکان چاپ نشریه در این خطه در آن موقع را نبود صنعت چاپ و چاپخانه برشمرد.

نخستین دستگاه چاپ سربی را مرحوم آقاکربلایی علی اصغر تقی اُف معروف به شفیعی استرآبادی از اجداد پژوهشگر و مورخ معاصر اسدالله معطوفی پس از اخذ مجوز با سختی فراوان به وسیله روسیه و بندر گز در زمستان سال 1306 وارد استرآباد کرد و در ادامه چاپخانه گرگان را در حاشیه ورودی دهانه اول بازار نعلبندان شهرستان گرگان دایر کرد.

وی شخصی به نام احمدعلی ریحانی را -که بسیار لایق و پرکار بود- به استخدام در آورد و بعد ها شفیعی به علت سختی کار و مشغله، چاپخانه را به ریحانی و شخص دیگری به نام عباسعلی حسینی استرآبادی واگذار کرد؛ هرچند همکاری این 2 نفر چند سال بیشتر دوام نداشت و کل اختیار چاپخانه در نهایت در اختیار ریحانی نهاده شد.

ریحانی مصمم و پرتلاش در آن سال ها ابداع به خرج داد و برای مدتی توانست با تغییر در کاربری ساده آن دستگاه چاپ و استفاده از نورد و غلطک و هم قالب ها و کلاف های چوبی که سنگ در درون آن قرار می گرفت، نوعی چاپ سنگی را هم به کار بگیرد. وی حتی برای مدتی با فراوری دوده به صورت ساده، مرکب را هم خود فراوری می کرد.

با گذشت زمان صنعت چاپ در گرگران زمین رونق گرفت و اهمیت صنعت چاپ بر همه روشن شد و نامگذاری روز 11 شهریورماه به اسم روز ملی صنعت چاپ در تقویم ایرانیان در سال 1382 نشان از اهمیت این حوزه دارد .

در حال حاضر چرخ این هنر و صنعت در حدود یکصد واحد چاپی در شهرستان گرگان در حال چرخش است.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

malayro.ir: مالزی: سفر به کشور زیبای مالزی و دیدار از شهرهای توسعه یافته کوالالامپور، پنانگ و لنکاوی

asiaro.ir: آسیا رو: سفر به آسیا، جنوب شرقی آسیا، آسای مرکزی و خاورمیانه