چگونه می توان در تحولات اقتصاد جهانی اثرگذار بود؟ - بلاگ پو

در مقدمه این گزارش آمده است: اقتصاد سیاسی ایران در آستانه ورود به سده جدید و در فضای دگرگون شده اقتصاد و تجارت دنیا که از دهه 1990 آغازشده با مجموعه ای از پرسش های کلیدی روبرو است. این پرسش ها را در سایه آنالیز تحولات ساختاری کلان فضای تجارت دنیا و آنالیز موقعیت ژئواکونومیک و ژئوپلیتیک منطقه و دنیا می توان طرح کرد.

در بخشی از این گزارش آمده است: تغییرات ساختار کلان تجارت دنیا در سه سطح زیر اتفاق افتاده است:

خدماتی شدن تجارت دنیای: تجارت خدمات پویاترین بخش تجارت دنیای در دهه های اخیر بوده است.

درهم تنیدگی دنیای زنجیره های ارزش: سه زنجیره ارزش آمریکای شمالی، اروپا و آسیا توأمان منطقه ای و دنیای اند و اختلال در آن ها باعث تلاطم در اقتصاد دنیای می گردد. نمونه اخیر آن اختلال در اقتصاد چین به عنوان کانون زنجیره منطقه ای-دنیای در ماه های نخست همه گیری کرونا است که با گسترش بحران به اروپا و امریکا، همه زنجیره ارزش دنیای را بحران زده کرد.

دیجیتالی شدن اقتصاد: اتحادیه اروپا و سایر قدرت های تجاری در دهه های اخیر برای مبادله کالاها و خدمات به وسیله موافقت نامه های آزاد سنتی که ساده و بر پایه تعرفه ها بود دیگر تجارت نمی نمایند. آن ها در قالب نسل سوم موافقت نامه های تجارت آزاد، مقررات و قواعد مفصلی بر پایه اقتصاد دیجیتال تدوین و هماهنگ می نمایند. این هماهنگی دشواری های زیادی دارد. ازیک طرف دولت ها احساس می نمایند اراده حاکمیتی و قدرت کنترل خود را بر امور از دست می دهند. از طرف دیگر با تغییرات جدید در درون جوامع، مسائل پیچیده ای رخ می دهد. تازه ترین نمونه این موافقت نامه ها، توافق 1500 صفحه ای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا است.

در ادامه این گزارش آمده است: ایران در تغییرات ساختاری در اقتصاد دنیای فوق، نقش منفعل داشته است. از حیث داخلی، تحریم های چند دهه ای در کنار درگیری درون-نخبگانی بر سر انتخاب استراتژی جایگزینی واردات یا الحاق به اقتصاد دنیای، فرصت ها را در عمل برای نقش آفرینی ایران در این فرایندها به باد داده است. از حیث خارجی، در کنار تحریم های تشدید شونده، ایران از زنجیره ارزش آمریکای شمالی و اروپا جدا مانده و به حاشیه زنجیره ارزش آسیایی رانده شده است.

مهم ترین نکات این گزارش را بخوانید.

-خدماتی شدن تجارت دنیای، درهم تنیدگی دنیای زنجیره های ارزش و دیجیتالی شدن اقتصاد ازجمله تغییرات ساختار کلان تجارت دنیا است.

-ایران در تغییرات ساختاری در اقتصاد دنیای فوق، نقش منفعل داشته است. از حیث داخلی، تحریم های چند دهه ای در کنار درگیری درون-نخبگانی بر سر انتخاب استراتژی جایگزینی واردات یا الحاق به اقتصاد دنیای، فرصت ها را در عمل برای نقش آفرینی ایران در این فرایندها به باد داده است. از حیث خارجی، در کنار تحریم های تشدید شونده، ایران از زنجیره ارزش آمریکای شمالی و اروپا جدا مانده و به حاشیه زنجیره ارزش آسیایی رانده شده است.

-اولویت و پرسش بسیار کلیدی سیاست تجاری و صنعتی کلان ایران تا آینده میان مدت، تبیین نسبت ایران با سه فرایند بالا و چگونگی تطبیق با قواعد بازنویسی شده در فضای تجارت دنیای است. در میان این سه فرایند، تبیین نسبت ایران با زنجیره های ارزش منطقه ای و دنیای اهمیت ویژه دارد.

-باز توزیع قدرت در اقتصاد سیاسی بین الملل نیز علاوه بر بازتعریف قواعد تجارت دنیای، بر موقعیت ایران در اقتصاد و تجارت دنیای اثرگذار است. توزیع قدرت در سیاست بین الملل به نوع جدیدی از توزیع قدرت دوقطبی تغییر می نماید. در این توزیع قدرت جدید، رقابت بر سر تکنولوژی در کانون رقابت های چین و ایالات متحده است.

-ایران ممکن است به تدریج به فضای تجارت دنیای بازگردد. در چنین شرایطی ایران می تواند موافقت نامه جامع مشارکت راهبردی با چین را پیش ببرد و از تنش با غرب بکاهد و راه هایی برای حضور اتحادیه اروپا در اقتصاد و بازار ایران بگشاید.

-در لایه منطقه ای محیط جغرافیایی و ژئواکونومیک ایران، به تدریج اوراسیای جدیدی سر برمی آورد. شکل دهی به روابط سازنده با کنشگران کلیدی اوراسیای جدید از اولویت های منافع ملی است. اینکه ایران در میانه چهار نیروی کلیدی اوراسیای جدید (چین، روسیه، هند و اروپا) چه نقش هایی می تواند ایفا نماید و چه گزینه هایی پیش رو دارد، پرسشی راهبردی است و نیازمند پژوهش های مفصل و دقیق است.

-ایران در این فضای ژئواکونومیک و ژئوپلیتیک دگرگون شونده با مجموعه ای از پرسش های کلیدی روبرو است:

-حوزه های دگرگونی در تجارت آزاد و چندجانبه دنیای کدم اند؟ قواعد رو به تغییر در این حوزه چگونه ایران را متأثر می نمایند؟

-آیا رقابت تشدید شونده چین و ایالات متحده به سوی شکل گیری دو نظم در اقتصاد سیاسی بین الملل در حرکت است؟ موقعیت ایران در این رقابت چگونه قابل تبیین است؟

-رویکرد دولت بایدن به اقتصاد و تجارت دنیای را چگونه می توان مفهوم بندی نمود؟ اجرایی شدن این رویکرد چه آثاری بر موقعیت ژئواکونومیک ایران خواهد داشت؟

-ژئوپلیتیکی شدن تجارت دنیای و به ویژه زنجیره های دنیای- منطقه ای ارزش چه طیفی از تأثیرات را بر موقعیت ایران در اقتصاد دنیای خواهد داشت؟

-موافقت نامه مشارکت جامع راهبردی ایران و چین چه آثار عملیاتی بر بخش خصوصی ایران تا آینده ای میان مدت خواهد داشت؟

-نگاه به شرق در شرایط جدید و پس از روی کار آمدن دولت بایدن چه سرنوشتی می یابد؟ آیا ایران می تواند بین دو زنجیره ارزش اروپایی و آسیایی نوعی توازن برقرار سازد؟

-نظام تحریمی در حال شکل گیری چین واجد چه مؤلفه هایی است؟ با توجه به صندلی ویژه چین در اقتصاد ایران، آسیب پذیری های بالقوه ایران در این نظام تحریمی کدم اند؟

متن کامل این گزارش را از اینجا بخوانید.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

malayro.ir: مالزی: سفر به کشور زیبای مالزی و دیدار از شهرهای توسعه یافته کوالالامپور، پنانگ و لنکاوی

asiaro.ir: آسیا رو: سفر به آسیا، جنوب شرقی آسیا، آسای مرکزی و خاورمیانه