5 نشانه تغییر عظیم راستا خودروسازی ایران - بلاگ پو

به گزارش خبرنگاران در این گزارش آمده است: صنعت و بازار خودروی ایران به احتمال فراوان تغییری عظیم را در آینده به خود خواهد دید، تغییری بنیادین که چینی ها نقش محوری در آن خواهند داشت. هرچند پایه های خودروسازی ایران در دوران پس از انقلاب را فرانسوی ها بنا نهادند و بازار نیز سال هاست با محصولات پژو و رنو خو گرفته است، با این حال گویا قرار است چینی ها در آینده ای نه چندان دور میهمان شماره یک صنعت و بازار خودروی کشور باشند.

نشانه هایی قوی وجود دارد که به حقیقت پیوستن این فرضیه را قوت می بخشد، از جمله قرارداد همکاری 25 ساله ایران و چین و برنامه شرکت های پیش تر واردنماینده خودرو برای فراوری محصولات چینی. در کنار اینها، اصرار بخش خصوصی به فراوری خودروهای چینی نیز نشانه دیگری برای شیفت صنعت و بازار خودرو کشور از برندهای اروپایی به چینی است. همچنین خودروسازان وابسته به دولت نیز پیش تر میزبان محصولات چینی شده اند و حالا (با توجه به قرارداد 25 ساله ایران و چین) احتمالا میهمانان بیشتری را از چین پذیرا خواهند شد. نکته مهم دیگر، تردید درباره بازگشت یا حضور شرکت های معتبر اروپایی و غیر چینی در ایران پس از لغو تحریم ها است. با توجه به دامنه دار بودن منازعات ایران و آمریکا، کشور همیشه در معرض تحریم واقع شده است، بنابراین این امکان وجود دارد که خودروسازان اروپایی حتی در پساتحریم هم دیگر ریسک آمدن به ایران را قبول ننمایند.

قرارداد 25 ساله

بدون تردید مهم ترین نشانه ای که به حقیقت پیوستن فرضیه تسلط چین بر صنعت و بازار خودروی ایران را تقویت می نماید، سند همکاری 25 ساله دو کشور است. این سند که البته هنوز جزئیات دقیق آن تعیین نیست، در تعطیلات نوروز سال جاری به امضای وزرای خارجه دو کشور رسید و این در حالی است که خودروسازی یکی از ارکان مهم آن به شمار می رود. گفته می گردد دو کشور قصد دارند تحت لوای قرارداد 25 ساله مشترک شان، همکاری عمیقی را در صنعت خودرو با یکدیگر داشته باشند. طبق آنچه در پیش نویس اولیه این سند آمده بود، ظاهرا چینی ها قصد دارند عمیق تر و گسترده تر از قبل در صنعت خودروی ایران حضور پیدا نمایند و جای اروپایی ها به خصوص پژو را بگیرند. طبق این پیش نویس، چینی ها می خواهند در ایران شهرک صنعتی فراوری خودرو راه اندازی نمایند، شهرکی که احتمالا در آن مباحث مربوط به طراحی محصول و تست جاده ای نیز پیش بینی شده است. هرچند مدتی می گردد خبر خاصی در خصوص قرارداد 25 ساله ایران و چین به گوش نمی رسد، اما به نظر می رسد با توجه ارتباط سیاسی نزدیک دو کشور و چالشی که هر دو با آمریکا دارند، این قرارداد از شانس زیادی برای اجرایی شدن برخوردار است، مگر آنکه در آینده اتفاقات دیگری رخ بدهد و قرارداد موردنظر بایگانی گردد. با شرایط فعلی، اجرای قرارداد 25 ساله ایران و چین تقریبا قطعی به نظر می رسد، بنابراین فرضیه شیفت صنعت و بازار خودرو کشور از شرکا و محصولات اروپایی به چینی نیز قوی است. با وجود آنکه هنوز جزئیات قرارداد 25 ساله اعلام نشده، اما به نظر می رسد در بخش خودرویی آن، بناست خودروسازی کشور به پایگاه فراوری محصولات چینی تبدیل گردد. به عبارت بهتر، خودروسازان چینی جای امثال پژو، رنو، ولوو و امثال آنها را خواهند گرفت و خطوط فراوری ایران خودرو و سایپا پر خواهد شد از محصولات چینی. این البته در حالی است که احیای توافق هسته ای و برجام هنوز کورسوی امیدی را برای ادامه ارتباط خودروسازی کشور با اروپایی ها و شرکت های غیرچینی آسیایی زنده نگه داشته است.

شیفت واردنمایندگان به مونتاژ خودروهای چینی

در گزارشی که هفته گذشته در همین صفحه به چاپ رسید، عنوان شد بعضی شرکت های واردنماینده خودرو قصد دارند تغییر رویه داده و مونتاژ را جایگزین واردات نمایند. حالا خبر می رسد این شرکت ها نیز سودای همکاری با چینی ها را در سر دارند. ریشه این موضوع را می توان در دو ناحیه جست و جو کرد، یکی همان قرارداد 25 ساله ایران و چین و دیگری سهل الوصول تر بودن چینی ها. با فرض اجرای قرارداد 25 ساله ایران و چین، واردنمایندگان حالا مونتاژگر، نمی خواهند فرصت یافتن شریکی چینی را از دست بدهند، خصوصا اینکه هنوز سرنوشت برجام هم تعیین نیست. بعضی منابع مطلع به دنیای اقتصاد می گویند تعدادی از شرکت های پیش تر واردنماینده، خطوط فراوری خود را برای فراوری محصولات چینی تجهیز نموده اند. نکته دیگر اینجاست که خودروسازان چینی به طور کلی سهل الوصول تر از اروپایی هستند و از همین رو عقد قرارداد با آنها راحت تر انجام می گردد. به همین دلیل شرکت های پیش تر واردنماینده ترجیح داده اند به جای آنکه منتظر احیای برجام مانده و خود را گرفتار سختی های مذاکره و قرارداد با شرکت های اروپایی یا آسیایی های غیر چینی نمایند، کار را با چینی ها پیش ببرند.

بخش خصوصی، پایگاه قوی چینی ها

اما دیگر نشانه شیفت خودروسازی ایران به چین را می توان در رفتار خودروسازان بخش خصوصی مشاهده کرد. از نیمه های دهه 80 به بعد، بخش خصوصی خودروسازی ایران به سمت چینی ها رفت و در عرض کمتر از یک دهه به پایگاه فراوری محصولات چینی تبدیل شد. تا قبل از تحریم های سال 97، بخش خصوصی صنعت خودرو پر بود از خودروهای چینی، با این حال تحریم سبب شد تعدادی از خودروسازان چینی از کشور خارج شده یا فعالیت شان را تعلیق نمایند. با این حال در حال حاضر همچنان روح چین در کالبد خودروسازی بخش خصوصی ایران مستتر است. بخش خصوصی سال هاست متوجه شده که کار کردن با چینی ها راحت تر از همکاری با شرکت های دیگر کشورها است، ضمن آنکه از جنبه اقتصادی نیز سود خوبی دارد. بخش خصوصی در این سال ها از ناحیه مونتاژ محصولات چینی و فروش آنها، سود مناسبی به دست آورد، زیرا ایرانی ها استقبال زیادی از این خودروها به عمل آوردند. رجحان ظاهری و همچنین وجود امکانات و آپشن های زیاد در مقایسه با خودروهای داخلی، دلایل اصلی استقبال ایرانی ها از محصولات چینی در این سال ها بوده است. این موضوع سبب شده وسوسه مونتاژ خودروهای چینی به جان خیلی ها بیفتد، از همین رو بخش خصوصی در حال حاضر پایگاه اصلی صنعت خودرو چین در ایران به حساب می آید. به نظر می رسد حتی اگر تحریم ها نیز در آینده لغو شوند، بخش خصوصی همچنان روی کاکل خودروهای چینی خواهد چرخید. حتی این احتمال قوی نیز وجود دارد که شرکت های چینی جدیدی در بخش خصوصی خودروسازی ایران حضور پیدا نمایند تا پایگاه چین در این بخش قوی تر گردد.

نفوذ در خودروسازی دولتی

هرچند خودروسازان وابسته به دولت در اوایل حضور چینی ها در ایران، چندان روی خوش به آنها نشان ندادند، اما رفته رفته ورق برگشت و خودروهای چینی به خطوط فراوری ایران خودرو و سایپا نیز نفوذ کردند. تا قبل از تحریم های 97، چندین مدل خودرو چینی در ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو مونتاژ می شد و هنوز هم بعضی از آنها در سبد محصولات این سه شرکت جا دارند. به نظر می رسد در صورت لغو تحریم ها، ضمن احیای مونتاژ خودروهای چینی در سه خودروساز عظیم کشور، مدل های جدیدی نیز میهمان جاده مخصوصی ها شوند. علاوه بر این، اجرایی شدن قرارداد همکاری 25 ساله ایران و چین نیز می تواند سه خودروساز عظیم و وابسته به دولت را بیش از پیش در دامان چینی ها بیندازد و روزی برسد که چشم بادامی ها جای فرانسوی ها را در جاده مخصوص بگیرند.

تردید در بازگشت اروپایی ها

اما دیگر نشانه ای که فرضیه شیفت صنعت و بازار خودرو ایران از محصولات اروپایی به چینی را تقویت می نماید، ابهام در بازگشت یا حضور خودروسازان اروپایی در کشور است. به عنوان مثال پژو که هنوز هم بخش عظیمی از خودروسازی کشور در اختیار محصولات این شرکت است، چند ماه قبل رسما با فیات-کرایسلر ادغام شد تا چهارمین غول خودروسازی دنیا به نام استلانتیس متولد گردد. با توجه به پارتنر آمریکایی پژو در این ائتلاف، بازگشت این خودروساز به ایران حتی پس از لغو تحریم نیز در هاله ای از ابهام واقع شده است و خیلی ها آن را منتفی می دانند. عدم بازگشت پژو به عنوان عظیم ترین شریک خودروسازی ایران می تواند بهترین خبر برای چینی ها باشد. آنها حالا می توانند شانس خود برای تبدیل شدن به شریک شماره یک خودروسازی ایران را امتحان نمایند، چه آنکه در کنار پژو، بازگشت و حضور دیگر خودروسازان خارجی در کشور نیز مبهم و غیر قطعی به نظر می رسد. در این بین هرچند کماکان امیدواری هایی نسبت به بازگشت رنو وجود دارد، با این حال تا وقتی تحریم لغو نگردد، برگشتن رنو نیز منتفی است. حتی در صورت لغو تحریم نیز بازگشت رنو به ایران قطعی نیست، چه آنکه در گذشته رفتار خوبی با این شرکت نشد و تضمینی نیست که در پساتحریم هم از این خودروساز معتبر اروپایی استقبال گردد.

ایپتن

مجله توسعه دهنده